رابطه بین مصرف انرژی، تولید ناخالص داخلی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کشور ایران

نظر به اهمیت مصرف انرژی در تولید ناخالص داخلی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی در اقتصاد ایران، تغییرات مصرف انرژی می تواند تأثیری مهم و اساسی بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران داشته باشد. با توجه به ارتباط نزدیک بین مصرف انرژی، تولیدو سرمایه گذاری در ایران، تعیین کم و کیف رابطه بین این متغیرها به تبین سیاست های بخش انرژی کمک موثری می نماید. این مطالعه رابطه بین مصرف انرژی، تولید ناخالص داخلی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران در دوره زمانی 2013 - 1980 با استفاده از مدل خودتوضیح با وقفه های گسترده، علیت گرنجر، آزمون جوهانسون و الگوی تصحیح خطای برداری را بررسیمی نماید. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که رابطه مثبت و معناداری بین مصرف انرژی و تولید ناخالص داخلی، و مصرف انرژی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی در هر دو دوره کوتاه مدت و بلندمدت در ایران وجود دارد. شواهد آزمون عیلت نشان می دهد که رابطه دوطرفه بین مصرف انرژی و تولید ناخالص داخلی وجود دارد. همچنین، علیتی بین تولیدناخالص داخلی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی، مصرف انرژی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی وجود ندارد. ضریب جمله تصحیح خطا به دست آمده در این مدل، نشان می دهد که در هر دوره 44 / 0 درصد از عدم تعادل در مصرف انرژی تعدیل شده و به سمت بلندمدت خود نزدیک شده است. آزمون های ثبات ساختاری CUSUM و CUSUMSQ نیز نشان می دهند که ضرایبتخمین در طول دوره مورد مطالعه باثبات هستند. نتایج آزمون جوهانسون نشان می دهد که یک رابطه هم انباشتگی در بلندمدت وجود دارد. ضریب جمله تصحیح خطا در الگوی تصحیح خطای برداری وجود رابطه هم انباشتگی در بلندمدت برای ایران را تأیید می کند.

کلیدواژه ها:

مصرف انرژی ، تولید ناخالص داخلی ، سرمایه گذاری مستقیم خارجی ، مدل خودتوضیح با وقفه های گسترده ، مدل تصحیح خطای برداری