اثرات لایروبی و ساماندهی رودخانه گدار بر احیای دریاچه ارومیه

شناخت رفتار رودخانه و اقدامات مهندسی متناسب و سازگار با رفتار هیدرولیکی رودخانه یکی از مسائل و دغدغه های مهندسی رودخانه میباشد. ساماندهی رودخانه شامل روشهای سازه های و غیرسازهای و اقدامات لایروبی، بازگشایی میباشد. در این مطالعه به اثرات لایروبی، بازگشایی و ساماندهی رودخانه گدار بر احیای دریاچه ارومیه پرداخته شده است. با توجه به کمبود آب در دریاچه ارومیه و وضعیت اکوسیستم دریاچه ارومیه، پروژه انتقال آب مازاد رودخانه کلاس به دریاچه ارومیه به منظور جبران قسمتی از کاهش ورودی دریاچه و کاهش اثرات خشکسالی های اخیر توسط رودخانه گدار طرح شده است. وضعیت موجود رودخانه گدار حکایت از نابسامانی هایی ناشی از دخل و تصرف بستر، رشد درختچه ها و بوته های متراکم از قبیل گز در داخل بستر، کاهش ظرفیت آبگذری رودخانه دارد. شرایط رودخانه گدار به گونه ای است که بستر رودخانه نه تنها ظرفیت عبوردهی سیلاب 25 ساله بلکه جریانات به مراتب کمتر و آب انتقالی را نیز نخواهد داشت. نتایج مطالعه و بررسی اقدامات مهندسی رودخانه بر روی رودخانه گدار نشان داد که جهت هدایت مطمئن آب انتقالی به پیکره دریاچه ارومیه و احیای آن نیازمند طرح هندسی دو مقطعی شامل عملیات بازگشایی، لایروبی، اقدامات سازهای و نیز احداث دایکهای حفاظتی میباشد که برای عبور دبی های غالب، مقطع کوچکتر و عبور سیلابهای احتمالی، کل مقطع طراحی شد و دایکهای خاکی برای حفاظت، کنترل سیلاب و جلوگیری از خسارات احتمالی در زمان طغیان رودخانه در دو طرف رودخانه تعبیه و پیشنهاد شد.

کلیدواژه ها:

احیای دریاچه ارومیه ، ساماندهی رودخانه ، رودخانه گدار ، لایروبی و بازگشایی.