تخصیص و توزیع بهینه آب بین محصولات مختلف در شرایط کمبود آب (مطالعه موردی: شبکه آبیاری یامچی، اردبیل)

و مدیریت بهینه منابع آب از مهم ترین عوامل ارتقای بهره وری اقتصادی در کشاورزی محسوب می شود. تخصیص و توزیع بهینه منابع آب بین محصولات کشاورزی یکی از راهکارهای مناسب برای دستیابی به توسعه پایدار وکاهش هدر رفت منابع در بخش کشاورزی است. از جمله روش های کارا در بهینه سازی مصرف آب در بخش کشاورزی روش کم آبیاری می باشد. این تحقیق به منظور تخصیص بهینه آب آبیاری به محصولات عمده زراعی در شبکه آبیاری یامچی، با هدف حداکثرسازی عملکرد محصولات و سود اقتصادی در شرایط مختلف کمبود منابع آب (تنش های 10 تا 70 درصد) و راندمان های کاربرد آبیاری 50 و 60 درصد انجام شد. پس از تهیه داده های هواشناسی و زراعی، مدل بهینه با استفاده از روش برنامه ریزی خطی در محیط برنامه نویسی LINGO تهیه شد. نتایج نشان داد در همه راندمان های آبیاری با افزایش مقدار آب تخصیصی، عملکرد نسبی محصول افزایش می یابد که بیشترین کاهش عملکرد مربوط به لوبیا و سیب زمینی بوده است. در شرایط کمبود آب، حجم آب بهینه تخصیص یافته به شبکه در راندمان های 50 و 60 درصد به ترتیب از 66/55 و 55/38 میلیون متر مکعب در سناریو بدون کمبود به 20/1 و 16/75 میلیون متر مکعب در سناریو با کمبود حداکثر رسیده است. با توجه به نتایج اجرای مدل تخصیص بهینه آب بین محصولات مختلف، مقدار سود اقتصادی در تنش شدید نسبت به شرایط بدون کمبود آب، 66 درصد تنزل می یابد.

کلیدواژه ها:

بهینه سازی ، تخصیص منابع آب ، شبکه آبیاری یامچی ، کمبود آب