بررسی خود(نا)سازگاری تعدادی از ارقام تجاری و ژنوتیپ های امید بخش زردآلو

بر اساس موضوع خودناسازگاری تلقیحی در زردآلوهای بومی ایرانی که منجر به تولید کم میوه در این ارقام می گردد، این پروژه به منظور بررسی و تعیین وضعیت خودناسازگاری تعدادی از ژنوتیپ های امیدبخش زردآلو در سه منطقه دارای اولویت تحقیقات زردآلو شامل کرج(ایستگاه کمالشهر) ، تبریز(ایستگاه سهند) و مشهد (ایستگاه گلمکان)، طراحی و، تصویب و اجرا شد. پروژه بر روی درختان سالم و در سن باردهی اقتصادی انجام گرفت. روش تحقیق کلاسیک و یکسانی در تمامی مناطق به کار برده شد. بدین منظور در سال های اجرا تعدادی شاخه ایزوله شدند.گل های ایزوله شده توسط دانه گرده خودی گرده افشانی مصنوعی شدند. پس از 8 هفته میزان تشکیل میوه در این شاخه ها بررسی شد. در سال دوم نیز روش مشابهی به کار گرفته شد، اما سرمای دیررس بهاره منجر به از دست رفتن گل ها در تمامی مناطق شد وعملا یادداشت برداری از باغ ممکن نشد. با اینحال از شاخه های بریده در آزمایشگاه به منظور استفاده از روش تعقیب لوله گرده سود جسته شد. درکرج در ایستگاه تحقیقات باغبانی کمال شهر به مدت سه سال بررسی ها برای نمونه های در نظر گرفته شده انجام شد. نتایج مطالعات نشان داد ژنوتیپ های مورد مطالعه خودناسازگار هستند. در راستای یافتن گرده زا های مناسب برای ژنوتیپ ها دو نکته مورد توجه قرار گرفت: 1- همپوشانی زمانی گلدهی ژنوتیپ ها و 2- جوانه زنی قابل قبول دانه گرده گرده زا ها. در این ارتباط از نمونه های مورد مطالعه در استان البرز، ژنوتیپ شماره 107563 و کانینو به دلیل جوانه زنی بسیار ضعیف دانه گرده در گروه گرده زا ها مورد استفاده قرار نگرفتند و ژنوتیپ شماره 558 به دلیل عدم مطابقت موثر زمان گلدهی با سایر نمونه های مورد مطالعه به عنوان گرده زا از ترکیب تلاقی ها حذف گردید.در مشهد در ایستگاه تحقیقات باغبانی گلمکان این مطالعه با هدف بررسی خود(نا) سازگاری 6 رقم زردآلو( شمس مشهد، نوری دیررس، کتابی مشهد، نادری مشهد، شماره 44 مشهد و کافونا معادل با نمونه های ذکر شده در پروپوزال) در شرایط استان خراسان رضوی طی سال های باغی 93-91 انجام شد نتایج ارزیابی نشان داد که در گرده افشانی ایزوله تشکیل میوه در بیشتر ارقام به استثنای رقم کافونا بسیار پایین بود، در حالی که در شرایط گرده افشانی آزاد درصد تشکیل میوه در زمان برداشت در محدوده 89/9 تا 60/19 درصد بین ارقام متغیر بود. بر اساس نتایج یکساله می توان بیان کرد که تمامی ارقام مورد مطالعه بجز رقم کافونا ( رقمی وارداتی)، خودناسازگار هستند(گزارش نهایی ارسالی از مشهد). در تبریز ایستگاه تحقیقات باغبانی سهند، نتایج گرده افشانی ها برای سال های 1392 و 1393 ارایه شده اند. بنابر بررسی های انجام گرفته وضعیت خودناسازگاری و خودسازگاری برای نمونه های مورد مطالعه مشخص گردید. در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه طی دو سال ژنوتیپ AD732 با میزان تشکیل میوه ناشی از خودتلقیحی کنترل شده نزدیک به 5 درصد احتمالا خودسازگار می باشد. خودسازگاری رقم شاهد به کار رفته در این تحقیق یعنی "کانینو" تایید می شود (بر اساس گزارش ارسالی از تبریز).