بررسی خصوصیات مولکولی و تعیین وضعیت سلامت ارقام بومی و تجاری پرتقال خونی کشور

هدف از اجرای این پروژه جمع آوری پرتقال های خونی از مناطق شمال و جنوب کشور بر اساس صفات مرفولوژی و بررسی تنوع مولکولی آنها با استفاده از نشانگرهای ‭IRAP ‬و ‭REMAP ‬بوده است. سپس با کمک تکنیک های سریع، وضعیت سلامت ژنوتیپ های مذکور نسبت به ویروییدهای مرکبات و عامل بیماری تریستزا آزمون شده است. در بررسی با نشانگرهای مرفولوژی، ‮‭44‬ صفت کمی و کیفی برگ و میوه مرکبات مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه خوشه ای بر اساس ماتریس تشابه تطابق ساده و روش ‭UPGMA‬، انجام گرفت. در نهایت در ضریب تشابه ‮‭0/42‬ درصد ژنوتیپ های مورد مطالعه به شش گروه تقسیم شدند. بر اساس ماتریس تشابه، تشابه بین ‮‭0/18‬ تا ‮‭0/84‬ قرار داشت که نشان از تنوع قابل مشاهده در بین ارقام مرکبات دارد. کمترین شباهت مربوط به ژنوتیپ ناشناخته G7 و رقم شناخته شده نارنگی دنسی ‭(G‬‮‭43‬) بود و بیشترین شباهت میان ژنوتیپ ناشناخته G9 و ژنوتیپ G‮‭11‬ بود. در آزمایش دوم، از پنج آغازگر ‭IRAP ‬و پنج آغازگر ‭REMAP ‬استفاده شد. نشانگر ‭IRAP ‬دارای بیشترین درصد چندشکلی (‮‭90/53‬) و محتوای اطلاعات چندشکل (‮‭0/29‬) بود. در تنوع ژنتیکی با استفاده از آغازگرهای ‭IRAP ‬و ‭REMAP‬، ژنوتیپ ها مورد مطالعه و به ترتیب در پنج و چهار گروه قرار گرفتند. در مقایسه بین نشانگرهای استفاده شده، بیشترین همبستگی (‮‭0/83‬) را نشانگر ‭REMAP ‬و ‭IRAP ‬نسبت به هم داشتند. بررسی سلامت ارقام پرتقال خونی جمع آوری شده با تکنیک ایمیونوپرینت ‭(Direct Tissue Blot Immuonoassay) ‬جهت ردیابی عامل بیماری تریستزا و آزمون ‭Multiplex RT-PCR ‬با مخلوط آغازگرهای ویروییدهای اگزوکورتیس مرکبات ‭(Citrus exocortis viroid‬، ‭CEVd)‬، کوتولگی رازک ‭(Hop stunt viroid‬، ‭HSVd)‬، تاخوردگی برگ مرکبات ‭(Citrus bent leaf viroid‬، ‭CBLVd) ‬و کوتولگی مرکبات ‭(Citrus dwarfing viroid‬، ‭CDVd) ‬انجام شد. به استناد تکنیک های مورد اشاره، ‮‭12‬ نمونه از ‮‭16‬ نمونه مورد بررسی به یکی از ویروییدها، آلوده تشخیص داده شد. واژه های کلیدی: پرتقال، تریستزا، روابط ژنتیکی، سلامت، نشانگر مولکولی