بررسی تاثیر قرق در وضعیت و گرایش مراتع طبیعی مناطق مختلف اکولوژیک استان سمنان

مطالعه تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط قرق و چرای دام در رویشگاههای مرتعی از نظر مدیریت چرای دام و باید حفاظت شده باشند. این بررسی از سال ‮‭1381‬ تا ‮‭1385‬ در مراتع نیمه استپی منطقه جاشلوبار سمنان، مراتع استپی منطقه قوشه دامغان و مراتع منطقه کی کی بیارجمند شاهرود انجام شد. در هر یک از قرق هاکل گیاهان منطقه جمع آوری گردید و ترانسکتهایی بصورت ثابت در داخل و خارج قرق استقرار پیدا کردند و هر ساله پوشش تاجی، تراکم، زادآوری و پوشش سطح خاک اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در داخل قرق جاشلوبار پوشش تاجی ‮‭6/8‬ درصد افزایش یافت که بطور عمده ناشی از افزایش قابل توجه در پوشش گندمیان چندساله و به خصوص گونه های ‭ Bromus tomentellus ‬، ‭Festuca rubra‬،‭Psathyrotachys fragilis ‬، ‭Stipa lessingiana ‬بود. در مدت 5 سال در داخل قرق های قوشه وکی کی کل پوشش تاجی گونه های چندساله که بیشتر مربوط به گونه درمنه دشتی ‭(Artemisia sieberi) ‬بود، به ترتیب حدود ‮‭0/5‬ و ‮‭3/4‬ درصد کاهش یافت. در مقایسه پوشش تاجی سال ‮‭1385‬ نسبت به ‮‭1381‬ در داخل قرق ها، در جاشلوبار گونه های کلاس Iبه ترتیب از ‮‭1/6‬ به ‮‭3/4‬ درصد و گونه های کلاس ‭II ‬به ترتیب از ‮‭6/7‬ به ‮‭10‬ درصد وگونه های کلاس ‭III‬از ‮‭5/3‬ به ‮‭6/6‬ درصد افزایش نشان داند. در قرق قوشه گونه های کلاس Iوجود نداشتند وگونه های کلاس ‭II ‬به ترتیب از ‮‭3/1‬ به ‮‭2/6‬ درصد کاهش وگونه های کلاس ‭III‬از ‮‭0/2‬ به ‮‭0/5‬ درصد افزایش را نشان داد. در قرق کی کی گونه های کلاس Iکه بیشتر به گونه علفی‭Astragalus callistachys ‬تعلق داشت به ترتیب از ‮‭2/5‬ به ‮‭1/1‬ درصد وگونه های کلاس ‭II ‬به ترتیب از‮‭6/3‬ به ‮‭0/3‬ درصد کاهش و گونه های کلاس ‭III ‬از ‮‭1/3‬ به ‮‭2/9‬ درصد افزایش را یافتند. گرایش مرتع در قرق جاشلوبار از سال شروع طرح به سال آخر بهبود یافت، اما گرایش در دو قرق دیگر (قوشه وکی کی) ثابت و حتی منفی را نشان داد. بطورکلی قرق در مرتع ییلاقی (جاشلوبار) موجب افزایش گونه های گندمیان چندساله گردید. ولی قرق در مراتع قشلاقی (قوشه وکی کی) در این مدت نه تنها باعث افزایش گونه های با ارزش و پوشش کلی نگردید بلکه موجب کاهش گونه درمنه دشتی ‭(Artemisia sieberi) ‬شد. واژه های کلیدی: مراتع استپی، پوشش تاجی، ترکیب گیاهی، قرق، منطقه جاشلوبار، منطقه قوشه، منطقه کی کی