تولید شیرهای غنی شده از اسیدهای چرب امگا‭-3 ‬با اشکال دارویی روغن ماهی حاوی دوکوزاهگزانوییک اسید ‭(DHA)‬

اسیدهای چرب چند غیراشباع زنجیر بلند امگا-،3‭(Long chain n-‬3 ‭polyunsaturated fatty acids‬، ‭n-‬3 ‭LCPUFA) ‬، خصوصا ‭EPA ( ‬اسید چرب ‮‭20‬ کربنه با 5 پیوند دوگانه) و ‭DHA ( ‬اسید چرب ‮‭22‬ کربنه با 6 پیوند دوگانه) در ساختار بافت های مغز و شبکیه چشم انسان در دوران جنینی بسیار حایز اهمیت می باشند، طوری که کمبود این مواد موجب تاخیر در رشد بافت مغز و تشکیل سلول های شبکیه چشم و در نتیجه موجب اختلال در عمل مغز و قدرت بینایی می شوند. از سوی دیگر موثر بودن این مواد در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها در انسان خصوصا در افراد مستعد به بیماریهای قلبی عروقی ضرورت توجه بیشتر به این مواد را دو چندان می نماید. این مواد در بدن انسان ساخته نمی شوند و تنها از طریق غذا تامین می شوند. آبزیان ، خصوصا ماهیان سردآبی غنی از اسیدهای چرب چند غیر اشباع زنجیر بلند هستند که می توانند به عنوان منبع تامین کننده اسیدهای چرب غیر اشباع در برنامه غذایی انسان مدنظر قرار گیرند. شیرگاو یکی از موادی است که در تغذیه انسان نقش مهمی دارد. این تحقیق با هدف بررسی امکان انتقال اسیدهای چرب امگا-3 (خصوصا ‭EPA ‬و ‭DHA) ‬روغن ماهی در شیرگاو از طریق خوراندن به گاوهای شیری انجام شد. این تحقیق در 4 مرحله و هر مرحله به مدت یک هفته انجام شد. در این تحقیق برای انجام آزمایش ها در هر مرحله از ‮‭20‬ راس گاو شیری در دو گروه شامل 1) گروه آزمایش (جیره پایه با مکمل روغن ماهی) و 2) گروه کنترل (جیره پایه بدون مکمل روغن ماهی) استفاده شد. در مراحل 1 و 2 به جیره غذایی هر راس گاو در گروه آزمایش روزانه ‮‭100‬ گرم روغن ماهی برای مدت یک هفته اضافه شد. در مرحله سوم مقدار ‮‭300‬ گرم روغن ماهی و در مرحله چهارم مقدار ‮‭500‬ گرم روغن ماهی به غذای گاوهای گروه آزمایش اضافه شد. نمونه های شیر دو گروه از گاوها قبل از ورود به آزمایش و در پایان هر هفته از آزمایش، جهت تعیین درصد چربی، درصد پروتیین، میزان اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع شیر و میزان اسیدهای چرب امگا-3 جمع آوری و به آزمایشگاه ارسال گردید. همچنین، میزان شیر تولیدی گاوها قبل و پس از شروع آزمایش بطور روزانه جمع آوری و ثبت گردید. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که میزان اسیدهای چرب در شیر گاوهای گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل بهبود کیفی داشتند. طوری که میزان درصد اسیدهای چرب غیر اشباع شیر گاوهای گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل افزایش نشان داد (‮‭05.0‬‭> p)‬، و برعکس میزان درصد اسید های چرب اشباع کاهش داشت (‮‭05.0‬‭> p). ‬همچنین، میزان اسید لینولنیک از اسید چرب امگا-3 در شیرگاوهای گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل افزایش داشت (‮‭05.0‬‭> p). ‬به علاوه نتایج این تحقیق نشان داد که مصرف روغن در گاوها، تاثیری بر میزان درصد چربی و پروتیین شیر گاوهای گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل نداشت (‮‭05.0‬‭< p). ‬همچنین، مصرف روغن ماهی تاثیری بر میزان شیر تولیدی گاوهای گروه آزمایش در مراحل ‮‭1-3‬ نداشت (‮‭05.0‬‭< p). ‬ولی موجب کاهش میزان شیر تولیدی در مرحله چهارم شد (‮‭05.0‬‭> p) . ‬با توجه به نتایج بدست آمده نتیجه گیری می شود که مکمل روغن ماهی در غذای گاوهای شیری موجب بهبود کیفیت اسیدهای چرب خصوصا اسیدهای چرب غیراشباع و نیز افزایش میزان اسید لینولنیک از اسیدهای چرب امگا-3 در شیر می شود. واژه های کلیدی: اسیدهای چرب امگا-،3 ایکوزاپنتاینوییک اسید ‭(EPA)‬، دوکوزاهگزاینوییک اسید ‭(DHA)‬، روغن ماهی، شیرگاو.