تعیین بررسی تاثیر مدیریت آب و کود بر عملکرد و درصد ترکیدگی میوه درختان انار به روش آبیاری قطره ای

انار یکی از محصولات باغی اصلی استان یزد است که با ‮‭6000‬ هکتار وسعت و صادراتی بودن محصول آن نقش مهمی در اقتصاد کشاورزی استان ایفا میکند. به همین علت بهبود کمیت و کیفیت میوه انار تولیدی در باغات استان اهمیت ویژه ای پیدا میکند. ترکیدگی انار نیز یکی از صفات مهم میوه آن است که میزان خسارت آن به نوع رقم انار، عوامل محیطی و نوع مدیریت باغات بستگی دارد. در این طرح اثر مدیریت مصرف آب و محلول پاشی کود به صورت یک طرح اسپلیت پلات بر روی عملکرد و میزان ترکیدگی در ایستگاه مرکز تحقیقات کشاورزی یزد بر روی رقم ملس یزدی مورد بررسی قرار گرفت. مراحل رشد رویشی و زایشی درخت انار در یک فصل به چهار دوره الف) جوانه زنی، برگ دهی و کامل شدن برگ ها ب) تولید جوانه گل، گلدهی و تلقیح ج) رشد اولیه میوه د) رشد سریع میوه و رسیدگی تقسیم شد. تیمارهای آبیاری بر اساس مراحل فوق تعریف شد. تیمارهای آبی شامل چهار مدیریت مصرف آب I1 (به میزان %‮‭80‬ تبخیر از تشت کلاس ‭A ‬در تمام دوره رشد)، %‮‭60‬‭) I‬2 تبخیر از تشت کلاس ‭A ‬در تمام دوره رشد)، %‮‭60‬‭)I‬3 تبخیر از تشت کلاس ‭A ‬در تمام دوره رشد بجز دوره چهارم) و %‮‭60‬‭) I‬4 تبخیر از تشت کلاس ‭A ‬در تمام دوره رشد بجز دوره سوم و چهارم) با استفاده از سیستم آبیاری قطره ای اعمال گردید. فاکتور کودی شامل سه تیمار F1 (مصرف کود بر مبنای تجزیه خاک)؛ F2 (تیمار F1 به اضافه محلول پاشی اوره و روی بعد از گلدهی و در هنگام تشکیل میوه) و F3 (تیمار F2 به اضافه سه نوبت محلول پاشی کلسیم هنگام درشت شدن میوه) بود. در این طرح میزان عملکرد، درصد ترکیدگی، درصد اسیدیته کل ‭(TA) ‬و کل املاح محلول ‭(TSS) ‬و میانگین وزن هر میوه انار اندازه گیری شده است. نتایج اجرای طرح نشان داد که میزان عملکرد در طول سه سال فارغ از تیمارهای بکار رفته صورت معنی داری زیاد شده (از حدود ‮‭62‬ کیلوگرم برای هر درخت به ‮‭77‬ کیلوگرم) و در طی این مدت میانگین وزن انارها کاهش یافت. تیمار آبیاری بر عملکرد انار سالم اثر معنی دار داشت به صورتی که تیمار I4 بیشترین عملکرد را در طی این سه سال نشان داد (‮‭4/70‬ ‭Kg/tree) ‬ولی تیمارهای آبی اثر معنی داری بر میانگین وزن میوه انار نداشت. تیمارهای کودی محلول پاشی اثر معنی داری بر عملکرد و وزن انار در سال های آزمایش نداشت. دلیل این امر احتمالا مصرف کود در سیستم آبیاری و چالکود بر اساس نتایج آزمون خاک، نیاز غذایی درختان را به طور کامل برطرف نموده است. بالاترین عملکرد مربوط به تیمار F2 به میزان ‮‭63/4‬ کیلوگرم برای درخت است. بالاترین وزن یکدانه انار مربوط به تیمارF1 است. در این تیمار تعداد انار کمتری تشکیل شده است و با افزایش تعداد میوه میانگین وزن آنها کاهش می یابد. درصد ترکیدگی انار در سال های آزمایش به طور کلی ناچیز بود (کمتر از یک درصد) و به همین ترتیب تیمارها بر آن تاثیر معنی داری نداشت. دلیل این امر را میتوان به آبیاری منظم در سیستم تحت فشار ( حتی در شرایط کم آبیاری)، هوای مناسب در هنگام برداشت (سرد نشدن ناگهانی هوا در اوایل تا اواسط پاییز که فصل برداشت انار است) و تغذیه مناسب خاکی مربوط دانست. تیمار های آبیاری بر میانگین سه ساله درصد ‭TA ‬اثر معنی داری نداشت. مصرف کود بر اساس آزمون خاک در خاک میتواند نیلز غذایی انار را تامین نماید. محلول پاشی در هنگام تشکیل میوه باعث افزایش عملکرد، تعداد میوه و کاهش میانگین وزن میشود. محلول پاشی عناصری مانند کلسیم نسبت به سایر عوامل مانند رقم و مدیریت آبیاری تاثیر کمتری بر ترکیدگی دارد. آبیاری منظم نقش مهم تری نسبت به میزان آب آبیاری در کاهش ترکیدگی دارد. واژه های کلیدی: انار، ترکیدگی، محلول پاشی، آبیاری.