بررسی اثرات پخش سیلاب بر روند تغییرات برخی خصوصیات فیزیکی و شیمایی خاک در ایستگاه های پخش سیلاب

پخش سیلاب و رسوب گذاری در سطح خاک با توجه به کیفیت و کمیت املاح که بوسیله سیل حمل می شوند می تواند موجب تغییراتی در خاک گردد. این تغییرات شامل طیف وسیعی از خصوصیات خاک در سطح یا عمق خاک می تواند باشد. بررسی روند این تغییرات و اندازه گیری پاره ای از متغیرهای خاک در طول زمان، تاثیر پخش سیلاب را بر کیفیت خاک مشخص می نماید. هدف از اجرای این طرح تعیین تغییرات خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در شبکه های پخش سیلاب می باشد. مشخص نبودن کمیت، کیفیت و روند این تغییرات، بررسی آن را ضروری می سازد. برای این کار، نمونه برداری به روش سیستماتیک تصادفی و با شبکه بندی نوارها از سه نوار اول سیلگیری شده ‮‭13‬ ایستگاه منتخب پخش سیلاب در سراسر کشور انجام و برخی شاخص های خاک همچون عمق، بافت، درصد اشباع، وزن مخصوص ظاهری، نقاط رطوبتی ظرفیت زراعی و پژمردگی دایم، اسیدیته، میزان آهک، گچ، یون های کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، کلر، سولفات، کربنات، بی کربنات و نسبت جذب سدیم ناشی از پخش سیلاب اندازه گیری شد. برای مقایسه میانگین ها، به دلیل عدم توزیع نرمال داده ها از آزمون ناپارامتری استفاده شد. همچنین، به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر و آنالیز صحیح داده های جمع آوری شده، مبادرت به گروه بندی ایستگاه ها شد. بدین منظور، با استفاده از آنالیز خوشه ای، میانگین ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک، ایستگاه های منتخب در سه دسته قرار گرفت. بررسی نتایج بدست آمده نشان داد که تغییرات شاخص های فیزیکوشیمیایی در نوارهای پخش و اعماق خاک در سال های مختلف دارای تغییرات نامنظم و همچنین بین گروه های سه گانه ایستگاه ها نیز تا حدی متفاوت بوده است. به نظر می رسد این موضوع می تواند متاثر از عوامل مختلفی از جمله متفاوت بودن کمیت و کیفیت سیلاب منحرف شده، متفاوت بودن بستر عرصه های پخش سیلاب و عدم یکنواختی پخش سیلاب بر روی عرصه ها باشد. اگرچه خاک عرصه های پخش سیلاب از نظر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی تغییرات زیادی نداشته است، اما در مجموع پخش سیلاب باعث بهبود برخی شاخص های فیزیکوشیمیایی درخاک سطحی عرصه های پخش سیلاب شده است. بی شک برای رسیدن به شرایط ایده آل نیاز به گذشت زمان بیشتری می باشد. واژه های کلیدی: ایستگاه های منتخب پخش سیلاب، پخش سیلاب، رسوب، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک