بررسی و شناخت ویژگی های رودخانه ها و مسیل های استان چهارمحال وبختیاری

استان چهارمحال و بختیاری با مساحتی بالغ بر ‮‭16533‬ کیلومتر مربع یکی از مناطق پربارش کشور می باشد. به مرور زمان شبکه وسیعی از رودخانه های دایمی، فصلی و سیلابی در پهنه این استان شکل گرفته است. هر رودخانه دارای ویژگی خاص خود می باشد. برای مدیریت و بهره برداری پایدار از رودخانه ها، لازم است ویژگیهای آنها شناسایی گردد. بدین منظور در ابتدا با استفاده از نقشه توپوگرافی با مقیاس‮‭1: 250000‬ شبکه رودخانه های استان ترسیم شد و بر سپس بر اساس آن، محدوده استان به ‮‭11‬ واحد مطالعاتی تقسیم شد. در ادامه شبکه رودخانه های هر واحد مطالعاتی نیز بصورت جداگانه ترسیم و رودخانه های آن شماره گذاری گردیدند. برای تعیین ویژگیهای رودخانه ها به دو شیوه میدانی و کتابخانه ای اقدام گردید. ویژگیهایی مانند طول و شیب رودخانه به کمک نقشه های توپوگرافی با مقیاس ‮‭1: 50000‬ و مشخصاتی نظیر عمق و عرض بستر رودخانه، جنس بستر و دیواره، فرسایش پذیری و خطر فرسایش، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، منابع قرضه، منابع آلوده کننده، سازه ها و ابنیه های احداث شده با پیمایش در مسیر رودخانه اندازه گیری و تعیین شد. در نهایت اطلاعات جمع آوری شده بصورت بانک اطلاعاتی در قالب سامانه ای تحت عنوان‭(RIVERS) ‬مدون شد. بر اساس نتایج حاصله، در مجموع تعداد ‮‭185‬ رودخانه با مجموع طول ‮‭3199‬ کیلومتر در استان شناسایی گردید. ‮‭104‬ مورد از رودخانه ها به طول ‮‭2118‬ کیلومتر از نوع دایمی، ‮‭53‬ مورد به طول ‮‭819‬ کیلومتر از نوع فصلی و ‮‭28‬ مورد به طول‮‭262‬ کیلومتر از نوع سیلابی می باشند. طول کوتاهترین و طویل ترین رودخانه های استان برابر 2 و ‮‭165‬ کیلومتر بوده و شیب طولی رودخانه ها از کمتر از یک درصد تا ‮‭20‬ درصد متغیر است. شبکه رودخانه های استان به ‮‭11‬ محدوده مطالعاتی تقسیم شد که از نظر تعداد، محدوده مطالعاتی بازفت با ‮‭32‬ مورد رودخانه بیشترین تعداد و محدوده مطالعاتی بهشت آباد با 1 مورد کمترین تعداد رودخانه را دارا بوده و از نظرتراکم ( تعداد رودخانه در واحد سطح) محدوده مطالعاتی کوهرنگ با 2 رودخانه در هر ‮‭100‬ کیلومتر مربع بیشترین تراکم را دارا است. به استناد شناخت حاصله، رودخانه دوآب صمصامی به عنوان"رودخانه معرف" پیشنهاد گردید و در پایان نیازها و اولویتهای پژوهشی مرتبط با موضوع رودخانه های استان تدوین گردید. کلمات کلیدی: چهارمحال و بختیاری، اطلاعات رودخانه ها، طبقه بندی رودخانه ها، بانک اطلاعات رودخانه ها