مقایسه خصوصیات کمی و کیفی ارقام تجارتی منوژرم و مولتی ژرم چغندرقند در اقلیم های مختلف کشور

به منظور اطلاع از خصوصیات کمی و کیفی ارقام تجارتی منوژرم و مولتی ژرم چغندرقند تولید داخل و ارقام هیبرید جدید در دست معرفی ، این تحقیق در سال زراعی ‮‭1391‬ در شش منطقه کشور با آب و هوای متفاوت به صورت دو آزمایش منوژرم و مولتی ژرم در مناطق کرج، اصفهان، کرمانشاه، مغان، مشکین شهر و خوی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. پس از برداشت تجزیه واریانس ساده هر دو آزمایش منوژرم و مولتی ژرم برای هر منطقه انجام شد و بر اساس آزمون بارتلت تجزیه مرکب به دلیل عدم یکنواختی واریانس ها امکان پذیر نشد. بر اساس نتایج بدست آمده در آزمایش منوژرم بین ارقام از نظر عملکرد شکر سفید در مناطق کرمانشاه، و خوی اختلاف معنی دار مشاهده نشد. با این حال رقم شاهد ‭Isella ‬در کرمانشاه و رقم ‮‭004‬ ‭SBSI ‬در خوی بیشترین عملکرد شکر را به خود اختصاص دادند. اما بین ارقام از نظر عملکرد شکر سفید در مناطق کرج ، اصفهان ، مغان و مشکین شهر اختلاف معنی دار وجود داشت و برتری با رقم شاهد ‭Isella ‬بود. نتایج آزمایش مقایسه ارقام و هیبرید های جدید مولتی ژرم نشان داد که بین ارقام مولتی ژرم از نظر عملکرد شکر سفید در مناطق کرج و مغان اختلاف معنی دار وجود دارد و در بقیه مناطق اختلاف آماری مشاهده نشد. بیشترین عملکرد شکر در مناطق کرج و مغان به ترتیب در هیبرید (5‭.I‬‮‭13‬‭*A‬‮‭1.37‬‭)*SH-‬1‭-HSF ‬و ارس ‮‭101‬ مشاهده شد. در اصفهان و کرمانشاه بیشترین شکر تولیدی به هیبرید (5‭.I‬‮‭13‬‭*A‬‮‭1.37‬‭)*SH-‬1‭-HSF ‬تعلق داشت و در خوی و مشکین شهر بیشترین مقدار شکر به ترتیب در رقم‮‭1571‬ و شاهد ارس ‮‭101‬ مشاهده شد. نتایج نشان داد که بین مناطق از لحاظ کلیه صفات کمی و کیفی ارقام و هیبرید های جدید منوژرم تفاوت وجود دارد. بر اساس نتایج، مشکین شهر بیشترین شکر تولیدی را داشت. همچنین بین میانگین ارقام و هیبرید های جدید منوژرم مورد بررسی در شش منطقه مشاهده شد که رقم شاهد ‭Isella ‬و زرقان با بیشترین عملکرد شکر سفید نسبت به سایر ارقام برتر بود. نتایج آزمایش مولتی ژرم نیز نشان داد که بیشترین شکر تولیدی به مناطق مغان و مشکین شهر تعلق دارد و میانگین عملکرد شکر سفید رقم شاهد ارس ‮‭101‬ نسبت به سایر ارقام و هیبرید های جدید در شش منطقه برتر بود.