تعیین الگوی کشت بهینه محصولات زراعی همسو با کشاورزی پایدار در اراضی تحت پوشش شبکه آبیاری و زهکشی گتوند تحت شرایط عدم حتمیت

بخش کشاورزی نسبت به سایر بخش های اقتصادی همواره ارتباط بیشتر و نزدیک تری با محیط زیست داشته، بههطوری که از دیدگاه بسیاری از کارشناسان زیربنا و پایه اصلی فعالیت های تولیدی در بخش کشاورزی محیطزیست می باشد. در طی سال های اخیر استفاده بیش از حد و غیرمعقول از مواد شیمیایی در کشاورزی و استفادهبیرویه از آب و بکارگیری روش های نامناسب آبیاری وضعیت نگران کننده و ناپایداری را در فعالیت های کشاورزیکشورهای درحال توسعه بوجود آورده است. در مطالعه حاضر به معرفی مدل برنامه ریزی خطی کسری چندهدفه استوار (RMOLFP) جهت تعیین الگوی بهینه کشت پایدار محصولات کشاورزی پرداخته شد. این مدل ازترکیب روش برنامه ریزی خطی کسری چند هدفه برای بهینه سازی اهداف نسبتی و روش بهینه سازی استوار برایاعمال شرایط عدم حتمیت استفاده شد. بررسی توانایی مدل برای ارائه یک الگوی کشت بهینه پایدار در شبکهآبیاری و زهکشی گتوند واقع در استان خوزستان، ایران تحت دو سناریوی با و بدون در نظر گرفتن عدم حتمیتانجام پذیرفت. اهداف نسبتی مورد نظر شامل سه هدف زیست محیطی (حداقل سازی مصرف کود شیمیای،سموم شیمیایی و آب آبیاری در هکتار)، یک هدف اقتصادی (حداکثر سازی سود ناخالص در هکتار کشاورزانمنطقه) و یک هدف اجتماعی (حداکثر سازی استفاده از نیروی کار در هکتار) بود. نتایج نشان داد که بدون درنظرگرفتن عدم حتمیت (سناریوی اول)، میزان مصرف نهاده های مهم مختل کننده کشاورزی پایدار از جمله کودشیمیایی، سموم شیمایی به ترتیب با مقدار 5/09% و 8/19% کاهش یافته است. در این سناریو سود ناخالصکشاورزان به میزان 9/6% افزایش داشته است. از سوی دیگر در سناریو دوم که شرایط عدم حتمیت در مدلاعمال شد، میزان افزایش سود ناخالر کاهش یافت. در نهایت، توانایی مدل پیشنهادی در اعمال شرایط عدمحتمیت توسط روش شبیه سازی مونت کارلو محک زده شد. نتایج این شبیه سازی مؤید استفاده از روشRMOLFP در تعیین الگوی بهینه کشت پایدار برای منطقه مورد مطالعه بود.

کلیدواژه ها:

کشاورزی پایدار ، برنامه ریزی خطی کسری چند هدفه استوار ، عدم حتمیت ، الگوی کشت بهینه