بررسی مزایا و چالش‌های گزینه‌های سیاستی جیره بندی خدمات رادیولوژی بیمارستانی: یک مطالعه مروری

هدف: یکی از چالش‌های نظام سلامت در بسیاری از کشورها، محدودیت منابع مالی و بودجه‌ای می‌باشد. بدون شک یکی از بخش‌هایی که هزینه زیادی به نظام سلامت تحمیل می‌کند، بخش رادیولوژی بیمارستان‌ها می‌باشد. لذا این پژوهش با هدف ارائه مزایا و چالش‌های هر کدام از سیاست‌های پیشنهادی جهت جیره بندی خدمات رادیولوژی بیمارستانی انجام شد. منابع اطلاعات‌‌  و روش‌های انتخابی برای مطالعه: این مطالعه از نوع مرور نقلی است که با جست و جوی کلیدواژه‌های (رادیولوژی، جیره بندی، اولویت بندی، تخصیص منابع) از پایگاه‌های اطلاعاتی فارسی (SID، Magiran، سامانه دانش گستر برکت و  (Irandoc و کلیدواژه‌های (radiology، rationing، distribution، priority setting و resource allocation) از پایگاه‌های لاتین (Google Scholar ،PubMed ، Scopus، ISI web of sciences)، صورت گرفته است. در جستجوی اولیه، تعداد 145 مطالعه، مورد بررسی قرار گرفتند. در ادامه بعد از اعمال معیارهای ورود، 65 مطالعه برگزیده شد و در نهایت بعد از مرور عنوان و چکیده‌ها 44 مطالعه به‌طور کامل مورد بررسی قرار گرفتند. از جمله معیارهای ورود، مطالعاتی بودند که به زبان فارسی یا انگلیسی صورت گرفته بودند و ضمناً مطالعاتی که فاقد متن کامل بودند کنار گذاشته شد. لازم به ذکر است که بازه زمانی، در طی سال‌های  1/1/2017-1/1/2000 تعیین شد. یافته‌ها: در مطالعه حاضر به بررسی مزایا و چالش‌های جیره بندی خدمات رادیولوژی پرداخته شده است. گزینه‌های پیشنهادی در 3 سطح ارائه کنندگان، سازمان و سیستم ارائه شده‌اند. در سطح ارائه کننده (آموزش به پرسنل بالینی و غیر بالینی در استفاده و نگهداری از تجهیزات پزشکی و ملزم کردن کردن پزشکان به استفاده از راهنماهای بالینی)، در سطح سازمان (بازنگری در تعرفه‌های تصویر برداری، ورود بیمه در کنترل عرضه و تقاضا برای خدمات رادیولوژی و ارزیابی تجهیزات توسط مؤسسه ارزیابی فناوری سلامت) و در سطح سیستم (واگذاری خدمات رادیولوژی به بخش خصوصی) از اهم یافته‌های این مطالعه بود. نتیجه گیری: با توجه به اینکه هزینه‌های نظام سلامت رو به افزایش و از طرفی منابع برای تقاضاهای فزاینده محدود می‌باشد، سیاست گذاران و مسئولان مربوطه در این حوزه می‌توانند با استفاده از مزایا و چالش‌های مطرح شده در این مطالعه و با در نظر گرفتن شرایط زمینه‌ای، در جهت طراحی یک مدل جیره بندی خدمات در سطح کلان نظام سلامت و عملیاتی سازی جیره بندی گام بردارند که منجر به کاهش شکاف میان عرضه و تقاضای خدمات سلامت می‌شود.

کلیدواژه ها:

Rationing ، Radiology services ، Prioritization ، Resource allocation ، جیره بندی ، خدمات رادیولوژی ، اولویت بندی ، تخصیص منابع