مدیریت آب خیزداری و نقش آن در کنترل سیلاب

پدیده سیل یکی از رویدادهای جدی هیدرواقلیمی و از جدیترین بلایای طبیعی است که جوامع بشری را مورد تهدید قرارمی دهد. پدیده سیل همانند سایر حوادث و بلایای طبیعی امری اجتناب ناپذیر است، زیرا تمام ی عوامل وقوع آن در اختیار بشر نمی باشد. فراوانی وقوع این پدی ده مخرب در سراب حوزه های آبخیز با توجه به کوچکی سطح، بیشتر و متعاقبا تخریب و خسارت بر جای مانده نیز در واحد سطح چشمگیرتر است. پدید ه سیل علیرغم همه پیچیدگی های ش قابل بررسی و مطالعه بوده و میتوان در جهت مهار و کاهش خسارات آن و حتی بهره برداری اقتصادی از سیل و راه حل های مناسب جست جو کرد. براین اساس برنامه ریزی و انجام اقدامات جامع جهت پیشگیری و کاهش خسارات سیل در قالب طرح ها و پروژه های مطالعات ی و اجرایی آبخیزداری از اهمیت بسزایی در راستای دستیابی به اهداف توسعه پای دار برخوردار می باشد. یکی از راه های پیشگیری و مقابله با این پدیده مدیریت جامع حوزه های آبخیز بوده زیرا در این نگرش می توان با شناختعواملی از جمله توزیع زمانی و مکانی، توپوگرافی، نوع کاربری اراضی، زمین شناسی محل، ژئومورفولوژی و ... پرداخت. مدیریت آبخیز را میتوان به عنوان فرایندی شامل کلیه فعالیت های برنامه ریزی، طراحی، ساخت و بهره برداری صحیح از سیستم های آبخیز، به حساب آورد. از جمله راهکارهای زود بازده جهت کاهش دبی اوج سیلاب از سوی دستگاه های متولی امر احداث سدهای کوتاه آبخیزداری تحت عنوان بندهای اصلاحی می باشد که علاوه بر مهار فرسایش در آبراهه ها سبب کاهش شیب آبراهه ها، کاهش سرعت جریان، تثبیت پروفیل طولی، افزایش زمان تمرکز و تأخیر و متعاقبا کاهش دبی اوج سیلاب می شود.

کلیدواژه ها:

پدیده سیل ، توسعه پایدار ، مدیریت جامع حوزه های آبخیز ، سدهای کوتاه ، بندهای اصلاحی