ارزیابی ریخت‌شناسی و فیتوشیمیایی برخی از جمعیت‌های پیازسا در ایران

به‌منظور بررسی گوناگونی ریخت‌شناسی و فیتوشیمیایی 17 جمعیت از گونه‌های دارویی جنس پیازسا از مناطق مختلف ایران، 13 ویژگی ریخت‌شناسی، میزان فنول کل و درصد مهار رادیکال آزاد مورد ارزیابی قرار گرفتند. بالاترین ضریب تغییرها به ویژگی ارتفاع ساقه گل‌دهنده (04/59 میلی‌متر) و کمترین آن به ضخامت برگ (4/15 میلی‌متر) تعلق داشت. بیشترین شمار برگ، طول برگ و ارتفاع ساقه گل‌دهنده، به جمعیت‌ دهدشت و بیشترین عرض برگ، شمار گل در چتر، عرض ساقه و وزن و قطر سوخ به جمعیت پیر بابا علی تعلق داشت. در این بررسی بین ویژگی‌هایی مانند وزن سوخ و شمار گل در چتر (85/0)، عرض برگ و قطر ساقه‌گل‌دهنده (86/0) و قطر ساقه و قطر سوخ (82/0) همبستگی‌ مثبت و معنی‌داری مشاهده شد. پس از تجزیه متغیر‌ها به مولفه‌های اصلی، سه مولفه اول در مجموع 72% از کل تغییرها را توجیه کردند. پس از تجزیه خوشه‌ای، جمعیت‌های مورد مطالعه در چهار گروه مجزا قرار گرفتند. بیشترین میزان فنول کل (mg GAE/g FW 76/6) و بالاترین درصد مهارکنندگی رادیکال آزاد (36/85 درصد) به‌ترتیب به جمعیت‌های دره اوسون دربند و آبنیک فشم تعلق داشت. نتیجه‌های این پژوهش نشان‌دهنده وجود گوناگونی میان جمعیت‌های بررسی شده می‌باشد که می‌توان از آن در انجام برنامه‌های بهنژادی بهره‌گیری کرد.

کلیدواژه ها:

Allium ، Germplasm ، Melanocrommyum ، Morphological diversity ، Phytochemical diversity ، پیازسا ، گوناگونی فیتوشیمیایی ، گوناگونی ریخت‌شناسی ، ژرم‌پلاسم ، Melanocrommyum