مطالعه علم سنجی رساله های حوزه اقتصاد اسلامی در ایران

سابقه و هدف: مطالعات علم ­سنجی در ترسیم روند توسعه و گسترش علم نقش اساسی دارند. هدف این مقاله، مطالعه­ ی علم­ سنجی رساله ­های حوزه­ ی اقتصاد اسلامی منتشر شده در ایران از ابتدای سال ۱۳۷۲ تا ابتدای سال ۱۳۹۷ می ­باشد. مواد و روش ها: این پژوهش از نوع کاربردی بوده و با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی صورت گرفته است. جامعه­ ی آماری پژوهش از ۲۱۵ عنوان رساله تشکیل شده است که در دانشگاه­ ها و مراکز آموزشی کشور منتشر شده ­اند. داده­ های پژوهش با بکارگیری ابزار سیاهه وارسی گردآوری و با استفاده از نرم ­افزارهای Excel و Tagol مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته­ اند. یافته ها: یافته­ های پژوهش نشان می ­دهد، دانشگاه امام صادق (ع) با ۴۵، حوزه علمیه قم با ۴۱ و دانشگاه علامه طباطبائی با ۱۶ عنوان رساله، بیشترین تعداد رساله ­ها را در این حوزه تولید نموده­ اند. از کل رساله­ ها؛ ۵۶ عنوان رساله (۲۶ درصد) در موضوع فقه مالی اسلامی بوده، نظام اقتصادی اسلام با ۳۲ (۱۵ درصد) و حقوق مالی اسلامی با ۲۸ عنوان رساله (۱۳ درصد) در رتبه ­های بعدی قرار دارند. بیشترین روش پژوهش بکارگرفته شده در نگارش رساله ­ها نیز روش تحلیلی توصیفی با رویکرد فقهی (با ۴۹ مورد و ۲۳ درصد از کل رساله­ ها) بوده است. همچنین، رشته ­های آموزشی علوم اقتصادی با ۵۶، علوم اسلامی با ۴۲ و فقه و مبانی حقوق اسلامی با ۳۲ عنوان رساله، بیشترین تعداد رساله­ ها را در این حوزه منتشر نموده­ اند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از تنوع رساله­ ها در این حوزه می ­باشد، لیکن، توجه بیشتر به مباحث اقتصادی، فقهی و حقوقی در این حوزه، موجب مغفول ماندن مباحث فنی مانند مالی و حسابداری در این زمینه شده است.

کلیدواژه ها:

Dissertation ، Content analysis ، Scientometrics ، Islamic economics ، Iran ، پایان نامه ، تحلیل محتوا ، علم سنجی ، اقتصاد اسلامی ، ایران