واکاوی ساختاری و زیباشناختی نفثه المصدور

ساختارگرایی، مطالعه دقیق یک اثر و کشف چارچوب حاکم بر آن است که هدف از آن، یافتن واحدهای یک اثر و کشف ارتباط بین آن هاست. ساختارگرایان تمام پدیده ها و رخدادهای عالم را دارای ساختارهای مشخص می دانند و بر همین اساس به بررسی این ساختارها و اجزای تشکیل دهنده آن ها و ارتباط این اجزاء با یکدیگر می پردازند. در ادبیات، ساختارگرایی عبارت از تحقیق در ساختارهای آثار ادبی و شناخت انواع این آثار است. این تحقیق هم درباره ادبیات به عنوان یک کل و هم یک نوع ادبی و سرانجام یک اثر ادبی می تواند باشد. امروزه با گسترش مباحث جدید ادبی و انطباق علمی آن با متون کهن و جدید، کشف روابط اجزاء، عناصر و تحلیل ساختارگرایانه یک اثر ادبی بر اهمیت آن افزوده و تحلیل اندیشه های خالق آن را عینی تر و ملموس تر ساخته است. در زمره نمونه های منثور و در خور تعمق متون دیریاب ادب فارسی، نفثه المصدور زیدری نسوی منشی دربار سلطان جلال الدین منکبرنی، آخرین پادشاه سلسله خوارزمشاهیان است. این کتاب سوای اهمیت تاریخی به دلیل صحنه پردازی های دقیق مولف در باب حمله خانمان سوز مغول و شیوه روایی حوادث جانکاه آن که به شیوه نقل داستان های نوین ماننده است، اثری متفاوت و ارزشمند و از منظر عناصر متشکله یک داستان قابل تحلیل با الگوهای ساختارگرایی است. پژوهش حاضر درصدد است ضمن ترسیم ابعاد زیباشناختی و موسیقی سیال نفثه المصدور به عنوان یک اثر متکلف اما پرمعنا، به واکاوی ساختاری آن بپردازد.

کلیدواژه ها:

نفثه المصدور ، تحلیل ساختاری ، زیباشناسی ، عناصرداستان ، موسیقی کلام