لزوم برنامه ریزی توسعه درونی با تاکید بر پایداری شهری (نمونه مورد مطالعه: شهر مراغه)

سیاست توسعه درون زای شهری، از سیاست های سه گانه توسعه شهری است که می تواند پاسخگوی بسیاری از نیازهای مردم، ازجمله اسکان سرریز جمعیت شهری و ارتقای سرانه های خدمات شهری باشد و مادامی که در شهر ظرفیت لازم وجود دارد، استفاده از سایر سیاست های توسعه شهری، تحمیل هزینه های اضافه بر محیط است. شهر مراغه باوجود ظرفیت های توسعه درونی، بدون توجه به موانع فیزیکی به رشد پراکنده وار خود ادامه می دهد که موجب اتلاف هزینه ها و ناپایداری محیطی شده است که هدایت آگاهانه و ساماندهی اساسی را می طلبد. ازاین رو پژوهش حاضر درصد است تا ضمن شناخت موانع توسعه فیزیکی شهر مراغه به منظور مقابله با گسترش پراکنده وار شهر و احیاء بافت فرسوده و قدیمی مرکز شهر در جهت ایجاد توسعه پایدار شهری، لزوم برنامه ریزی توسعه درونی شهر مراغه را بیان می کند. روش این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی باهدف کاربردی است. جهت ارزیابی شاخص ها برای تعیین پهنه های مناسب توسعه شهری، از مدل ANP در رویکرد تلفیقی با GIS استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد: شاخص های موثر در توسعه درونی شهر مراغه؛ شاخص متوسط تراکم ساختمانی۸۵ درصد، متوسط سطح اشغال کل شهر ۶۱ درصد، باغات و فضای سبز از بین رفته در فاصله سال های ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۵ در طول ۱۳ سال، ۱۸۵۹۲۷۳مترمربع معادل ۹۲/۱۸۵هکتار، توزیع سازگاری کاربری ها کاملا سازگار ۲۵/۸۹ درصد، ۱/۵۷درصد بناهای مسکونی دارای قدمت زیاد و مقاومت کمتراند، و ۱/۵۶ درصد ساختمان های مسکونی از کیفیت پایین برخوردارند، سرانه کلی معابر برابر ۸۸/۲۷ مترمربع می باشد اگرچه سرانه کلی معبر در حد بالایی است ولی تناسب لازم بین عملکردهای مختلف وجود ندارد. بافت قدیمی و تاریخی شهر مراغه دارای بافت سنتی با تسلط کاربری مسکونی و کوچه های باریک و پرپیچ وخم می باشد. نتیجه به دست آمده حاکی از آن است که شهر مراغه شرایط و ظرفیت های لازم برای توسعه درون زای، جهت نوسازی بافت فرسوده و ایجاد ساختمان های با تراکم بالا و کاربری مختلط مسکونی - خدماتی و دسترسی بهتر را دارا است.

کلیدواژه ها:

توسعه درونی ، مکان بهینه ، تحلیل شبکه ، شهر مراغه ، ANP ، GIS