تقدم کلام شیعه بر معتزله

شیعه در طول تاریخ حیات خود، به اخذ اصول خویش از معتزله، متهم شده است. در این مقاله، که به روش توصیفی- تحلیلی، تطبیقی و استنباطی نوشته شده است، با بیان ادله متعددی به رد اتهام مذکور پرداخته شده است. دلیل شیعه دانستن معتزله و بالعکس، با عنایت موردی به ابن ابی الحدید معتزلی، موضوع دیگر این نوشتار است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که چهار عامل مشابهت شیعه و معتزله در برخی اصول، تلمذ زید بن علی نزد واصل بن عطا، این که معتزله خود را شیعه دانسته اند، و تقیه شیعه موجب شده است تا برخی شیعه را همان معتزله بدانند. پس از اثبات مغایرت کلام شیعه و معتزله، با استناد به اقوال امیرالمومنین(ع) در مسائلی هم چون عدل، اختیار، عدم رویت خداوند، نفی تشبیه و مستقلات عقلیه -که میان شیعه و معتزله مشترک است -تقدم کلام شیعه بر معتزله به اثبات رسیده است؛ زیرارئیس معتزله، واصل بن عطا سال ها پس از شهادت ایشان متولد شده است.

کلیدواژه ها:

شیعه ، معتزله ، کلام ، اصول ، امیرالمومنین(ع)