بررسی آزمایشگاهی اثر کاهش عمق نصب زهکش بر بهبود شوری زهاب و مقایسه نتایج با ستاده های SEEP/W

اصلاح اراضی شور و سدیمی به دلیل عدم زهکشی طبیعی نیازمند توسعه سامانه زهکش های مصنوعی زیرزمینی است. عمق نصب زهکش ها یکی از چالش های مهم در طراحی و اجرای شبکه های زهکشی است. نصب زهکش های عمیق موجب افزایش حجم آب ورودی به داخل آن ها  و کاهش کیفیت زهاب خروجی می گردد. از طرفی زهکش های عمیق نیمرخ بزرگتری از خاک را شسته و نمک های محبوس در اعماق خاک را همراه با زهاب وارد تخلیه گاه نهایی می نمایند. در این مطالعه یافتن عمق بهینه نصب زهکش ها برای کاهش حجم زهاب و بهبود شوری آن مدنظر بوده است. برای این منظور از یک مدل آزمایشگاهی و یک مدل عددی بهره گرفته شد. زهکش ها در اعماق ۲۵/۰، ۵/۰ و ۸۵/۰ متری در یک تانک شن حاوی سه لایه خاک رس سیلتی با شوری اولیه به ترتیب از بالا ۷/۱۲، ۲/۳۱ و ۵/۶۷ دسی زیمنس بر متر نصب شده و کمیت و شوری آب خروجی مورد بررسی قرار گرفت. مدل آزمایشگاهی ساخته شده، توسط نرم افزار SEEP/W شبیه سازی شد و نتایج نشان داد که با افزایش عمق نصب زهکش ها، نیمرخ بزرگتری از خاک شسته شده و خطوط جریان تا عمق بیشتری در خاک پایین رفته و سپس به سمت زهکش ها جریان می یابند. علاوه بر آن دبی خروجی از لوله های زهکش نیز توسط نرم افزار محاسبه شد. بیشترین شوری خارج شده از سه عمق به ترتیب برابر با ۱/۴۳، ۶/۵۵ و ۸/۱۳۱ دسی زیمنس بر متر و دبی خروجی از سه عمق نیز برابر با ۲۴، ۴۶ و ۵۴ میلی متر بر روز به دست آمد. نتایج نشان داد که با افزایش عمق، دبی خروجی نیز افزایش می یابد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که کاهش عمق نصب زهکش ها موجب بهبود شوری آب خروجی و کاهش حجم آن می گردد.  

کلیدواژه ها:

زهکشی زیرزمینی ، شوری زهاب ، عمق نصب زهکش ، مدل آزمایشگاهی ، SEEP/W