بررسی میزان تاثیر اثر برف در شبیه سازی رواناب در حوضه آبریز (مطالعه موردی: حوضه آبریز بار نیشابور)

برف یکی از مولفه­های اصلی چرخه هیدرولوژی در بسیاری از حوضه­های آبریز کوهستانی دنیا است. در این حوضه­ها، رواناب برف بخش اصلی جریان رودخانه­ها به شمار می­رود اما در مناطق کوهستانی شرق کشور علی­رغم بارش برف در این حوضه­ها، تاثیر این جزء هیدرولوژی نسبت به مناطق غربی کشور متفاوت می­باشد. در این پژوهش هدف شبیه­سازی رواناب و بررسی تاثیر عملکرد اثر برف بر پارامترهای مدل بیلان آب سطحی حوضه آبریز بار در نیشابور می­باشد. برای نیل به این هدف از آمار دبی ماهانه ایستگاه هیدرومتری اریه واقع بر رودخانه بار و برای آمار بارندگی از ایستگاه تبخیرسنجی بار-اریه استفاده شد. طول آمار ۳۰ سال می­باشد که از سال آبی ۱۳۵۴ تا سال آبی ۱۳۶۸ برای شبیه­سازی و کالیبراسیون استفاده شده است و صحت­سنجی از سال ۱۳۷۴ – ۱۳۸۸ انجام شده است. نتایج نشان داد که مدل WASMOD علی­رغم سادگی توانایی شبیه­سازی رواناب را با داده­های ورودی کم دارد. بنابراین می­توان این مدل را در حوضه­هایی که داده­های در دسترس کمی موجود است(مثلا فقط شامل بارندگی و دما) به­کار برد. هم­چنین توانایی مدل در دو حالت بررسی شد، مشخص شد که نتایج شبیه­سازی مدل با در نظر گرفتن اثر برف به واقعیت نزدیک­تر است. اما می­توان بدون در نظر گرفتن برف نیز مدل­سازی را انجام داد. هم­چنین غیرخطی بودن رفتار رواناب پایه در اثر وجود برف مشخص گردید. 

کلیدواژه ها:

مدلسازی ، بارش- رواناب ، برف ، حوضه آبریز ، WASMOD