کاربرد پذیرفتاری مغناطیسی خاک در پایش آلودگی فلزات قابل جذب

یکی از روش های نوین پایش آلودگی خاک به فلزات سنگین، استفاده از مغناطیس سنجی به عنوان یک روش ارزان، ساده، موثر و سریع الاجرا می باشد. در این مطالعه کارایی پذیرفتاری مغناطیسی برای پایش عناصر مغذی گیاه شامل آهن، منگنز، روی و مس در فاز قابل جذب خاک، به همراه همبستگی آن ها با ویژگی­های فیزیکو شیمیایی خاک گلخانه های دو شهرستان استان اصفهان (دهاقان و شهرضا) بررسی گردید.۴۰ نمونه از خاک سطحی (عمق ۲۰-۰ سانتی متری) گلخانه های موردنظر در تابستان ۱۳۹۳ برداشت و پذیرفتاری مغناطیسی نمونه ها در دو  فرکانس پایین (χlf) و فرکانس بالا  (χhf)توسط دستگاهBartington MS۲ dual frequency sensor  اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده نشان داد در کل منطقه مورد مطالعه بین پذیرفتاری مغناطیسی خاک و عناصر مس، روی و منگنز در فاز قابل دسترس همبستگی معنی دار آماری وجود ندارد. این امر می تواند به دلیل عدم ورود آن ها به شبکه ساختمانی کانی­های فرو مگنتیت باشد. همبستگی منفی میان فلز آهن و پذیرفتاری مغناطیسی خاک نشان می دهد که افزایش غلظت این عنصر در فاز قابل جذب، لزوما دلیل بر بالا بودن این عنصر در ساختار کانی­های مغناطیسی خاک نبوده و تاثیری مثبت بر مغناطیس نخواهد داشت. به­علاوه، بافت رسی و سیلتی با خاصیت مغناطیسی خاک همبستگی معنی دار مثبت و بافت شنی همبستگی معنی دار منفی نشان داد. همچنین، میزان پایین پذیرفتاری مغناطیسی در بخش قابل جذب (۸- ۱۰ ۸۹/۷ ۳۰/۳۰ مترمکعب بر کیلوگرم) بیانگر اثر غالب سنگ بستر و ویژگی های ذاتی خاک بر غلظت فلزات در منطقه می باشد. بر اساس این مطالعه می توان نتیجه گرفت که به منظور پایش فلزات سنگین در بخش های قابل جذب خاک و همچنین در مناطقی که تحت تاثیر منبع مشخصی از آلودگی نباشد سنجش پذیرفتاری مغناطیسی کارایی بالایی ندارد.

کلیدواژه ها:

روش مغناطیسی ، غلظت قابل جذب ، فلزات سنگین ، شهرضا ، دهاقان