تاثیر رژیم های مختلف رطوبت خاک بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و تعیین بهترین شاخص مقاومت به خشکی دو رقم سویا

این آزمایش در تابستان سال ۱۳۸۹ در مزرعه پژوهشی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش پنج رژیم رطوبتی ۴۵، ۵۵، ۶۵، ۷۵ و ۸۵ درصد ظرفیت زراعی در کرت های اصلی و دو رقم ویلیامز و گرگان ۳ در کرت های فرعی قرار داده شدند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که برهمکنش رژیم رطوبتی و رقم تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و درصد روغن داشته است. مقایسه میانگین داده ها نشان داد که با افزایش تخلیه آب از خاک، از تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و عملکرد دانه هر دو رقم کاسته شد. بیشترین (۱۶۶۷ کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه (۳۸۴ کیلوگرم درهکتار) به ترتیب مربوط به رقم گرکان ۳ در تیمار ۴۵ درصد ظرفیت زراعی و ویلیامز در تیمار ۶۵ درصد ظرفیت زراعی بود. با این حال، بیشترین درصد روغن مربوط به رقم ویلیامز در تیمار ۷۵ درصد و کمترین آن مربوط به رقم گرگان۳ در تیمار ۵۵ درصد ظرفیت زراعی بود. درصد پروتئین دانه تنها تحت تاثیر معنی دار رژیم های رطوبتی خاک قرار گرفت. بیشترین (۴۹/۲۲) و کمترین (۰۴/۲۲ ) درصد پروتئین دانه به ترتیب در تیمار ۵۵ و ۸۵ درصد ظرفیت زراعی مشاهده شد. در این آزمایش، رقم ویلیامز دارای شاخص حساسیت پایین و شاخص تحمل بالا به خشکی و رقم گرگان۳ دارای میانگین هندسی بهره وری و میانگین حسابی بهره وری بالاتری بود. در کل، اگرچه رقم گرگان ۳ در همه تیمارها عملکرد دانه بیشتری داشت ولی درصد کاهش عملکرد آن نسبت به رقم ویلیامز در تیمارهای خشکی بیشتر بود که نشان می دهد رقم رشد نامحدود ویلیامز در مقایسه با رقم رشد محدود گرگان ۳ در رژیم های رطوبتی متفاوت، ثبات عملکرد دانه بیشتری داشته است.

کلیدواژه ها:

Drought stress ، Seed hundred ، Soybean ، Yield. ، تنش خشکی ، سویا ، شاخص حساسیت ، عملکرد