اثر تغییر تقاضای نهایی بر ارزش افزوده با تاکید بر نقش صادرات: کاربرد مدل داده- ستانده در دوره ۱۳۹۰-۱۳۹۵

افزایش تقاضای نهایی در اقتصاد از متغیرهای اثرگذار بر رشد تولید و ارزش افزوده به شمار می­رود. بر این اساس هدف از این مطالعه بررسی اثر اجزای تقاضای نهایی بر تغییرات ارزش افزوده با تاکید بر نقش صادرات بین دو سال۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ با استفاده از رهیافت تجزیه ساختاری (SDA) در مدل داده-ستانده می­باشد. پایه­های آماری این مطالعه دو جدول داده- ستانده ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ کشور هستند. نتایج مدل نشان می دهد که تغییر ساختار صادرات (با ثابت بودن حجم صادرات) بین دو سال مورد مطالعه موجب افزایش ارزش افزوده کل اقتصاد به میزان ۳۱/۷۳۶۶۲  میلیارد ریال شده است. کاهش حجم صادرات بین دو سال نیز باعث کاهش ارزش افزوده کل اقتصاد به میزان ۲/۱۲۴۴۳ میلیارد ریال شده است. بیش ترین اثر مثبت تغییر ساختار صادرات متعلق به سه بخش «حمل و نقل و ارتباطات»، «عمده فروشی و خرده فروشی» و «آب، برق و گاز» بوده است. ارزش افزوده این سه بخش در اثر این عامل به ترتیب ۹۴/۹۲۴۸۱، ۵۲/۸۸۶۷۲ و ۷۷/۴۵۷۲۰ میلیارد ریال افزایش یافته است. از سوی دیگر، ارزش افزوده دو بخش «نفت خام و گازطبیعی» و «محصولات شیمیایی، لاستیک و پلاستیک» بیش ترین اثر منفی را از تغییر ساختار صادرات پذیرفته اند. ارزش افزوده این بخش ها در اثر این عامل به ترتیب ۲۹/۲۶۰۵۵۰ و ۶۷/۱۲۳۱۲ میلیارد ریال کاهش یافته است.

کلیدواژه ها:

تغییر ساختار صادرات ، ارزش افزوده ، مدل داده- ستانده ، تحلیل تجزیه ساختاری طبقه بندی JEL: R۱۱ ، O۱۸ ، C۶۷