بینش و روش در تاریخنگاری یعقوبی

تاریخ یعقوبی اثر عالمانه ابن واضح احمد بن ابی یعقوب، ملقب به یعقوبی در قرن سوم هجری با وجود موقعیت مهم زمانی و همچنین مستندات مکرر مورخان در ادوار بعدی همچنان می تواند به عنوان یک منبع تاریخ عمومی مورد توجه قرار گیرد. در این جستار با روش تحلیلی- توصیفی ویژگیهای معرفت تاریخی یعقوبی در این اثر مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که یعقوبی، به عنوان یک دانشمند، نخستین مورخ مسلمان است که با در پیش گرفتن روش معاینه و مشاهده، به تالیف آثار جغرافیایی و تاریخی دست زده و در صدد تلفیق این دو دانش برآمده و کوشیده است که میان زمان و مکان، پیوند عمیقی به لحاظ روش شناسی برقرار کند. یعقوبی در دانش تاریخ نوآور و خلاق بود. وی به جای نگارش تاریخ بر محور سال نگاری، به فصل بندی تاریخ بر حول موضوعات و مقولات روی آورد. وی برخلاف تصوراتی که تاریخ را به صورت یک مقوله ی طولی و با بیان زمان نگارانه و سال نگارانه دنبال میکرد، دوران خلافت خلفاء، جنگها و رویدادها را محور و عنوان تاریخ نگاری خویش قرار داد؛ ولی در عین حال، در هر دوره کوشیده است به گونه ای رعایت توالی و ترتیب اتفاقات را در بستر زمان نیز دنبال کند. طرح مباحث علمی و رویکرد فرهنگی و فلسفی به تاریخ، ذکر روایت های تاریخی مربوط به شیعیان و رویکرد اجتماعی به تاریخ از دیگر ویژگیهای تاریخ نگاری یعقوبی می باشد

کلیدواژه ها:

تاریخ ، تاریخ نگاری ، یعقوبی ، بینش ، روش.