معیار تعیین ضمان سبب مقدم در تاثیر

یکی از مباحث پیچیده که در حقوق مطرح می شود بحث تسبیت است که از پیچیدگی و گستردگی فراوانی برخوردار است، همانچه که در ابواب مختلف فقهی و حقوقی در هنگام بحث از عنصر مادی جرم، به عنوان معیار تشخیص رابطه بین عنصر مادی و نتیجه تحت عنوان علیت مورد بررسی قرار می گیرد. در مواردی چند سبب با یکدیگر جمع شده و موجب نتیجه زیانباری می گردد، به نحوی که نتیجه قابل انتساب به مجموع آن ها می باشد، و مباشری در میان نیست، یا بر فرض وجود، مباشر مسئول شناخته نمی شود، و حادثه قابل انتساب به او نمی باشد. فقها و حقوقدانان این حالت را اجتماع اسباب یا تدخل اسباب نامیده اند. در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در مورد معیار تشخیص ضامن در اجتماع اسباب متعدد در طول یکدیگر در ایراد جرم به تقسیم بندی جدیدی دست زده است و ضوابط مختلفی را همچون قصد ارتکاب جنایت یا زمان تاثیر اسباب یا زمان حدووث اسباب یا مجاز یا غیر مجاز بودن اسباب معیار تعیین عامل ضامن دانسته که بر تمسک به هریک از این ضوابط آثار متفاوتی در تعیین عامل ضامن مترتب است. وجود نظرات فراوان در این زمینه حقوقدانان را در احراز رابطه سببیت و انتساب جرم به عامل موثر با مشکل مواجه کرده و عدم وجود یک رویه فضای مشخص باعث تشتت آراء در این زمینه شده است. در باب اجتماع اسباب قانونگذار ما در قانون مجازات اسلامی جدید با یک رویکرد فقهی تعیین ملاک کرده است. با توجه به اهمیت موضوع در این مقاله سعی بر این است که به بررسی مبانی استدلالی ضمان ناشی از سبب مقدم در تاثیر بپردازیم.

کلیدواژه ها:

تسبیب ، اجتماع اسباب ، سبب مقدم در تاثیر ، ضمان ، رابطه استناد