تفاوت کاربرد واژگان خراباتی در اشعار سنایی و عطار

یکی از مسایلی که پیوسته در شعر فارسی مطرح بوده است، وجود مضامین قلندری نظیر بی اعتنایی نسبت به دین، باده نوشی، رفتن به خرابات و میخانه، رد مظاهر شریعت و تصوف و رندی و لاابالی گری است. منشا پیدایش چنین مضامینی در شعر فارسی به حضور قلندران در ادوار مختلف برمی گردد و مضامین قلندری در شعر برخی شاعران یافت می شود.قلندران جماعتی از صوفیه ی ملامتی بوده اند که ملامت نفس و عدم تظاهر به آداب و رسوم اجتماعی و مذهبی را تا مرز بی قیدی و تخریب عادات می کشاندند. قلندریه در حدود قرن هفتم هجری در خراسان، هند، شام و بعضی بلاد دیگر شهرت و فعالیت داشته اند. البته سابقه ی قلندریه از قرن هفتم فراتر می رود؛ اما اوج شهرت آنان در این زمان بوده است.قلندر را به همه ی صفات ممتاز آن در اشعار شاعران می توان یافت، بیشتر شعرا کلمه ی قلندر را به مناسبتی به کار برده اند. پرداختن به قلندر و آداب و رسوم قلندران موجب به وجود آمدن نوع ادبی قلندریات شده است. در این مقاله با استناد به کتب معتبر ابتدا پیشینه ی قلندران و ابداع قلندریات بررسی شده و سپس به بررسی برخی از آداب و رسوم آنها در شعر عطار پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

قلندریه ، قلندریات ، واژگان خراباتی ، سنایی ، عطار