شبیه سازی سطح پوشش برف و رواناب ناشی از ذوب آن در حوزه آبخیز هرو - دهنو در استان لرستان

با توجه به اهمیت برف در بسیاری از مناطق، لازم است که رواناب حاصل از آن برای استفاده بهینه پیش بینی گردد. همچنین به علت ابرناکی مناطق برف گیر در فصل زمستان، اطلاع از سطح پوشیده از برف با استفاده از تصاویر ماهواره ای مشکل است، بنابراین جهت مدیریت بهتر منابع آب در مناطق کوهستانی، استفاده از روش های کمکی برای اطلاع از سطح پوشیده از برف ضروری می باشد. بدین منظور حوزه آبخیز هرو - دهنو در استان لرستان با مساحت ۲۶۳ کیلومترمربع به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شد. در این مطالعه، مدل هیدرولوژیکی WetSpa که از روش منطقی اصلاح شده مبتنی بر رطوبت خاک برای شبیه سازی رواناب و از روش درجه - روز برای شبیه سازی ذوب برف استفاده می کند، در حوزه آبخیز هرو - دهنو به کاربرده شد. مدل توزیعی مکانی فیزیکی WetSpa فرآیند های مختلف هیدرولوژیکی از جمله شبیه سازی ذوب برف را به صورت سلولی و در گام زمانی ساعتی و روزانه با استفاده از روش درجه - روز و روش بیلان انرژی انجام می دهد. در این تحقیق نتایج سطح پوشیده از برف با تصاویر ماهواره ای (MODIS) و جریان شبیه سازی شده به روش درجه-روز با مقادیر اندازه گیری شده در خروجی حوزه مقایسه گردید. جهت شبیه سازی با مدل WetSpa از داده های اقلیمی روزانه یک دوره آماری ۴ سال(۱۳۸۹_۱۳۸۵) شامل: بارش، دما، تبخیر، دبی و ۳ نقشه مرجع مدل ارتفاعی رقومی (DEM)، بافت خاک و کاربری اراضی با دقت اندازه سلول ۱۰۰ ۱۰۰ متری استفاده شد. با توجه به نتایج، معیار ارزیابی ناش - ساتکلیف برای شبیه سازی جریان رودخانه در دوره واسنجی و اعتبارسنجی به ترتیب ۷۰۳۴/۰ و ۶۵۵/۰ به دست آمد؛ بنابراین مدلWetSpa  دارای قابلیت مناسبی در شبیه سازی جریان رودخانه و رواناب ناشی از ذوب برف در گام زمانی روزانه می باشد. همچنین با مقایسه پوشش برف مستخرج از مدل با پوشش برف تصاویر ماهواره ای MODIS در دوره های زمانی یکسان مشخص شد که پوشش برف شبیه سازی شده با پوشش برف مشاهده ای تطابق خوبی دارد.

کلیدواژه ها:

Degree – day ، MODIS ، SCA ، Snow hydrology ، WetSpa ، درجه - روز ، سطح پوشش برف ، هیدرولوژی برف ، MODIS ، WetSpa