ارایه الگوی ارزیابی ریسک زیست محیطی پروژه های انتقال گاز به روش های سامانه شاخص گذاری و AHP (مطالعه موردی: پروژه انتقال گاز ۲۴ اینچ تسوج– سلماس)

زمینه و هدف:  انتقال حامل های انرژی از طریق خطوط لوله یکی از اقتصادی ترین روش های انتقال گاز طبیعی، نفت و فرآورده های نفتی می باشد که انتقال آن ها از طریق ناوگان حمل و نقل جاده ای و ریلی با مخاطرات زیادی همراه است. انجام مطالعات ارزیابی ریسک محیط زیستی گامی در جهت شناسایی، تجزیه و تحلیل و طبقه بندی عوامل مولد خطر و در نتیجه کاهش احتمال وقوع پیامدهای نامطلوب و کنترل خطرات بالقوه این گونه طرح ها در راستای حفاظت از محیط زیست است. این مطالعه با هدف ارایه الگویی جهت ارزیابی ریسک زیست محیطی پروژه های انتقال گاز به انجام رسیده است. مواد و روش ها: در این تحقیق به منظور نیل به هدف، تلفیقی از روش سامانه شاخص گذاری و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) پیشنهاد شد. با استفاده از این روش ادغام شده می توان انواع ریسک های محیط زیستی موجود در پروژه های خطوط لوله انتقال گاز را بر اساس شاخص ها و معیارهای تعیین شده طبقه بندی، کمی و اولویت بندی نمود. به منظور آزمون نتایج حاصل از به کارگیری روش پیشنهادی، ارزیابی خط لوله انتقال گاز ۲۴ اینچ تسوج- سلماس به طول ۴۲ کیلومتر به عنوان مطالعه موردی به انجام رسید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که: ۴۶% از طول مسیر خط انتقال گاز "تسوج- سلماس" دارای سطح ریسک بالا (۶۰۵۴- ۵۴۶۷  امتیاز)، ۴۸%  از طول مسیر واجد سطح ریسک متوسط (۶۶۴۱- ۶۰۵۵ امتیاز) و ۲%  با ریسک کم (۷۲۲۸-۶۶۴۲ امتیاز) بوده و ریسک ناچیز با امتیاز (>۷۲۲۸) نیز ۴% از کل مسیر می باشد. بحث و نتیجه گیری:  نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که به کارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) می تواند ضمن برطرف نمودن خلا روش سامانه شاخص گذاری در اولویت بندی شاخص ها و زیرشاخص های مورد ارزیابی، باعث افزایش دقت آن در برآورد سطح نهایی ریسک شود. لذا، روش تلفیقی ارایه شده می تواند به عنوان الگویی در ارزیابی ریسک زیست محیطی پروژه های خطوط لوله انتقال گاز مورد استفاده قرار گیرد

کلیدواژه ها:

ارزیابی ریسک زیست محیطی ، سامانه شاخص گذاری ، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ، خطوط لوله انتقال گاز ، سامانه اطلاعات جغرافیایی