تشکیل و تکامل خاکهای منطقه قطرویه در ارتباط با سطوح ژئومورفیک

تغییر هر یک از عوامل پنجگانه خاکساز موثر بر تشکیل خاک باعث ایجاد دگرگونی در خصوصیات خاک میگردد. مطالعه حاضر به منظور بررسی تاثیر عوامل خاکساز بر تشکیل و تکامل خاکهای منطقه بیابانی قطرویه در ۵۰ کیلومتری شرق نیریز، در جنوب شرق استان فارس انجام شد. رژیم رطوبتی و حرارتی منطقه به ترتیب اریدیک و ترمیک میباشد . پس از انجام عملیات صحرایی و آزمایشگاهی سه سطح ژئومورفیک شامل (پدیمنت پوشیده، دشت دامنه ای، اراضی سیلابی) در منطقه تشخیص داده شد. سپس تعداد ۴ پروفیل شاهد در هریک از سطوح ژئومورفیک حفر گردید. سپس خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاکها مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به رژیم رطوبتی و حرارتی حاکم میتوان مهمترین عوامل موثر در خاکسازی را توپوگرافی و مواد مادری در نظر گرفت. آب و املاح محلول از نقاط با ارتفاع بیشتر به نقاط پست سرازیر شده و سبب تنوع بافت، شوری و افقهای مشخصه در این اراضی شده است. در طول ردیف توپوگرافی از اراضی مرتفع (پدیمنت) به سمت اراضی سیلابی با زهکشی ضعیف مقدار هدایت الکتریکی و نسبت جذب سطحی سدیم افزایش قابل ملاحظه ای نشان داد و در مقابل کربنات کلسیم معادل کاهش یافت. همچنین بافت خاک با پیشروی از سمت اراضی مرتفع به سمت اراضی سیلابی سنگینتر گزارش شد. کانی شناسی رسی نشان از وجود کانی های ایلایت، کلرایت، اسمکتیت و پالیگورسکایت در منطقه مورد مطالعه دارد. بالا بودن شوری و شرایط نامناسب رطوبتی از عمده ترین محدودیتهای خاک برای استفاده از اراضی منطقه میباشد. همچنین بررسی خصوصیات خاکنشان از تکامل نسبتا ضعیف خاک در اراضی مورد مطالعه داشت.

کلیدواژه ها:

کانی شناسی رس ، توپوگرافی ، شوری ، دشت دامنه ای