بهینه سازی کاربری اراضی با استفاده از مدل برنامه ریزی خطی دو هدفه در حوزه آبخیز آدینه مسجد شازند

افزایش تولید و سطح رفاه آبخیزنشینان توام با کاهش فرسایش خاک همیشه در محور برنامه­های مدیریتی حوزه­های آبخیز است. بهینه­سازی کاربری اراضی یک استراتژی کارآمد در این زمینه می­باشد که می­تواند اهداف توسعه پایدار را محقق سازد. در این پژوهش، با استفاده از مدل برنامه­ریزی خطی و سامانه اطلاعات جغرافیایی، بهینه­سازی کاربری اراضی در حوزه آبخیز آدینه مسجد شازند استان مرکزی به کمک نرم­افزار Lingo ۱۱.۰ انجام شد. مدل برنامه­ریزی خطی در سه سناریوی وضعیت فعلی، وضعیت اعمال مدیریت و وضعیت استاندارد، برای دو هدف افرایش درآمد و کاهش فرسایش خاک تعریف شد. نتایج حاصل از اجرای مدل نشان داد که میزان فرسایش در وضعیت فعلی ۱.۲۷ درصد، در وضعیت اعمال مدیریت اراضی ۱۸.۶۹ درصد و در وضعیت استاندارد ۲۶.۹۳ درصد کاهش می­یابد. همچنین، میزان درآمد خالص سالانه در وضعیت فعلی ۱۸.۵۶ درصد کاهش یافته؛ اما در وضعیت اعمال مدیریت اراضی ۴۸.۰۱ درصد و در وضعیت استاندارد ۲۲۰.۰۷ درصد افزایش دارد. با توجه به این­که در سناریوی شرایط فعلی کاربری اراضی، ارزش وزنی کاهش فرسایش خاک (۱.۲۷ درصد) به مراتب بسیار کمتر از ارزش وزنی کاهش درآمد (۱۸.۵۶ درصد) است، لذا بهینه­سازی کاربری اراضی در حوزه آبخیز مطالعاتی بدون اعمال مدیریت و یا استاندارد کردن اراضی با در نظر گرفتن هم­زمان دو تابع هدف امکان­پذیر نیست.

کلیدواژه ها:

افزایش تولید ، توابع هدف ، جدول سیمپلکس ، سناریوهای مدیریتی ، کاهش فرسایش خاک