تصحیح و توضیح چند اصطلاح حوزه اطعمه در کلیات بسحاق شیرازی

شیخ جمال الدین (فخرالدین) بسحاق اطعمه شیرازی، از شاعران و نویسندگان نقیضه سرای قرن هشتم و نهم هجری و عصر تیموری است. او نقضیههای بسیاری را با توجه به آثار مشهور شاعران و نویسندگان فارسی نوشته است که در نوع خود کمنظیرست. محور سخن بسحاق، "اطعمه" و توصیف آنهاست. کلیات بسحاق که شامل متونی منظوم و منثورست، امروز برای آگاهی از اصطلاحات خاص اطعمه، از منابع دست اول محققان است. از این رو، توضیح برخی از اصطلاحات دشوار در این متن و یافتن صورت صحیح آنها، از ضروریات کار مصحح و پژوهشگر این حوزه است که بی دانستن و تشخیص آنها، نمی توان به تصحیحی منقح دست یافت. گفتنی است که این اصطلاحات به کار فرهنگ نویسان هم می آید. کلیات بسحاق را نخستین بار میرزاحبیب اصفهانی در سال ۱۳۰۲ق منتشر کرد و بیشترینه ارجاع های فرهنگ‎نویسان به همین چاپ است. اخیرا مرکز پژوهشی میراث مکتوب آن را با مقدمه و فهرستهایی به کوشش منصور رستگارفسایی منتشر کرده است. در این چاپ بسیاری از کلمه های حوزه اطعمه، بی هیچ توضیحی رها شده یا به‎خطا معنی شده اند. در این مقاله، با توجه به اطلاعات درون متنی کلیات بسحاق و نیز دیگر منابع جنبی، به تصحیح و توضیح برخی از این اصطلاحات می پردازیم. 

کلیدواژه ها:

بسحاق اطعمه ، کلیات بسحاق ، اطعمه ، نقد متن ، تصحیح ، توضیح