اولین گزارش از وجود بیماری قرنطینه ای میوه سبز مرکبات (Huanglongbing) در استان کرمان (ارزوئیه)

بیماری میوه سبز مرکبات ( هوانگ لانگ بینگ) یکی از بیماری های مهم مرکبات و جزء بیماری های قرنطینه ای کشور محسوب می شود. این بیماری به تازگی از برخی نقاط استان های سیستان و بلوچستان و هرمزگان گزارش شده است (علیزاده ۱۳۸۸). عامل بیماری در ایران باکتری Candidatus Liberibacter asiaticus و ناقل آن پسیل مرکبات است. مجاورت استان کرمان با استان های آلودهو هم چنین عدم امکان تشخیص قطعی بیماری بر اساس علائم، موجب شد تا ردیابی مولکولی این بیماری در منطقه ارزوئیه (به دلیل وجود ناقل و مشاهده علائم مشابه به علائم بیماری) انجام گیرد. در مهر ماه ۱۳۸۹ در راستای ردیابی بیماری مذکور از ۱۲۰ درخت مشکوک نمونه برداری به عمل آمده و از نمونه های ارسالی به آزمایشگاه رگبرگ ها جدا و از آنها و دی ان ای کل با استفاده از کیت استخراج دی ان ا شرکت فرمنتاز استخراج شد. نمونه های دی.ان.ا از نظر وجود عامل بیماری میوه سبز با استفاده از دو جفت آغازگر و روش واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) ارزیابی شدند. آغازگرهای A۲ و J۵ یک قطعه از ژن های پروتئین های ریبوزمی با اندازه تقریبی ۷۰۳ جفت باز در گونه آسیایی و آغازگرهای OI۱ و OI۲C یک قطعه از دی.ان.ا ریبوزومی ۱۶s با اندازه تقریبی ۱۱۶۰ جفت باز را تکثیر می کنند. محصول واکنش زنجیره ای پلیمراز با هر کدام از جفت آغازگرها روی ژل آگارز ۱% الکتروفورز شد. در محصول PCR با هر کدام از جفت آغازگرها باندهای مورد انتظار در یک نمونه از ۱۲۰ نمونه آزمایش شده مشاهده گردید. وجود باند ۷۰۳ جفت بازی حاصل از PCR با آغازگرهای A۲ و J۵ و هم چنین نتایج هضم آنزیمی محصول PCR با آغازگرهای OI۱ و OI۲C توسط آنزیم XbaI و مشاهده دو باند تقریبی ۵۲۰ و ۶۴۰ جفت بازی، وجود گونه Candidatus Liberibacter asiaticus را تایید کرد. قطعه های حاصل از PCR برای بررسی بیشتر تعیین ترادف شدند. گیاه آلوده یک اصله نارنگی ۴ ساله رقم کارا از منطقه قادر آباد ارزوئیه بود که علائمی شامل لکه های تیره و روشن از زرد، سبز روشن و سبز تیره بدون حاشیه یا مرز مشخص روی برگ آن مشاهده گردید. هم چنین علائمی از جمله تشکیل برآمدگی های نامنظم روی میوه به صورت آبله آبله شدن میوه، بذرهای کوچک، پوک، چروکیده، قهوه ای مایل به سیاه و عقیم و هم چنین عدم تقارن میوه دیده شد که البته ممکن است عوامل دیگری نیز در تولید آنها نقش داشته باشد. این اولین گزارش از وجود بیماری میوه سبز مرکبات در منطقه ارزوئیه در استان کرمان می باشد. بر اساس دستور العمل های ارسالی از سازمان حفظ نباتات کشور دستور امحاء درخت آلوده صادر شد.