بررسی تاثیر سد اصلاحی احداث شده در حوضه آبخیز گلال مورت شهرستان اندیمشک (مطالعه موردی GH۲)

احداث سدهای اصلاحی یکی از اقدامات رایج در کنترل فرسایش خاک و رسوب ورودی به مخازن سدها می باشد که در آبخیزداری کشور به آن توجه ویژه شده است. این سازه ها که با اصلاح شیب آبراهه زمینه کاهش سرعت آب و رسوب گذاری را فراهم می آورد نقش مهمی در جلوگیری از انتقال رسوب و آلاینده ها به مخازن سدها و یهنه های آبی دارد. سدهای اصلاحی، سازه های کوتاهی هستند که در مسیر جریان آبراهه ها به منظور کاهش شیب آبراهه ها، کاهش سرعت جریان، مهار کردن رسوب، ایجاد شرایط مناسب برای رسوب گذاری و تثبیت بستر استفاده می شوند. یکی از مسائل مهم در زمینه احداث سدهای اصلاحی، بحث مکان یابی صحیح این سازه ها بر روی آبراهه است. در این تحقیق با هدف تعیین نقش سدهای اصلاحی احداث شده در حوضه آبخیز گلال مورت در شهرستان اندیمشک اقدام به برداشت اطلاعات مربوط به سازه ها گردید. نتایج تحقیق نشان دادند که سدهای اصلاحی در مهار کردن رسوب موثر می باشند، بطوری که در حوضه گلال مورت، ابتدا حجم قابل ملاحظه ای از رسوب در پشت سدهای اصلاحی به تله افتاده و در حدود ۹۰ درصد از سدهای اصلاحی حوضه گلال مورت در مهار کردن رسوب شرکت داشته، اما با توجه به وضعیت ظاهری سدهای اصلاحی این حوضه، در صورت عدم نظارت و عدم اجرای طرح های بیولوژیک در کنار طرح های مشابه، رسوبات جمع شده در پشت آنها به تدریج جابه جا گردیده و از دسترس خارج خواهند شد. با توجه به سلامت سدهای اصلاحی حوضه قلاسوره و دختر برجی که در مجاورت این حوضه قرار دارند که در مهار کردن رسوب موفق بوده اند، انتظار می رود در سال های آینده، رسوب بیشتری به وسیله سدهای اصلاحی موجود مهار گردد.

کلیدواژه ها:

سد ، رسوبات ، آبراهه ها ، حوضه آبخیز گلال مورت ، اندیمشک