ارزیابی اثر فاصله و عمق زهکش های زیرزمینی در اراضی شالیزاری، به منظور توسعه کشت دوم در یک مزرعه نمونه در گیلان

کشت دوم در اراضی شالیزاری دارای مزیت های اقتصادی ناشی از تولید محصولات کشاورزی (کلزا، باقلا، سیر، تریتیکاله، سویا و...)، آماده سازی بستر شالیزار برای برداشت مکانیزه محصول، تقویت اقتصاد خانوار کشاورزان برنج کار، افزایش انگیزه کشاورزان به ماندن در روستا است. به دلیل عدمقابلیت زهکش هایسطحی درتخلیهسریعآباز منطقهریشه،شرایطمناسببرایکشتدومدراراضی شالیزاریفراهمنشده که می توانباایجادسامانه هایزهکشی زیرزمینی،علاوهبرایجادشرایط مناسب برایکاشت، داشتوبرداشتبرنج،امکانکشتمحصولاتیغیرازبرنج رادرفصولمرطوبفراهمنمود. این پژوهش برای تعیین فاصله و عمق مناسب زهکش های زیرزمینی در اراضی شالیزاری به منظور فراهم کردن شرایط مناسب برای کشت دوم، در ۵/۱ هکتار از اراضی شالیزاری موسسه تحقیقات برنج کشور در استان گیلان در سال زراعی ۱۳۹۳ به انجام رسید. تیمارهای مورد آزمایش شامل L۷.۵D۰.۸، L۱۰D۰.۸، L۱۵D۰.۸، L۷.۵D۱، L۱۰D۱و L۱۵D۱، زهکش سطحی، و شاهد (بدون زهکشی) بود. طول کلیه خطوط ۴۰ متر و جنس لوله­ ها پی وی سی موج­ دار با قطر ۱۲۵ میلی­ متر است. از پوسته برنج به­ عنوان پوشش اطراف لوله­ های زهکش استفاده شد. نتایج نشان داد کهزهکش­ های زیرزمینی با فاصله ۱۵ متر نتوانسته اند عمق سطح ایستابی را به حد قابل قبولی پایین بیاورند و فقط قادر بودند شرایط را برای کشت گیاهانی نظیر شوید، جعفری، شاهی، تره (که عمق توسعه ریشه کمی دارند) فراهم کنند. همچنین، زهکش ­های سطحی باعث کاهش ۲۲ درصد در میزان آب مازاد خاک نسبت به شاهد شد. در نهایت نتایج نشان داد که برای فراهم کردن شرایط مناسب برای کشت گیاهانی نظیر کلزا و باقلا، زهکش ­های زیرزمینی با فواصل ۵/۷ و ۱۰ متر مناسب است که با توجه به زهکشی بیش از حد در فاصله زهکش ۵/۷ متر، زهکش­ های زیرزمینی با فاصله ۱۰ متر به عنوان فاصله مناسب در مرحله زهکشی به­ منظور کشت دوم انتخاب شد و با توجه به عدم معنی­ داری تفاوت سطح ایستابی بین تیمار­های L۱۰D۱و L۱۰D۰.۸، زهکش ­های زیرزمینی با عمق ۸/۰ متر مناسب تشخیص داده شد.

کلیدواژه ها:

سطح ایستابی ، زهکش سطحی ، پوسته برنج