تحلیل ژئومورفولوژیکی روند پیشروی تپه های ماسه ای شرق دشت سیستان در خشکسالی های اخیر
محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره: 6، شماره: 12
سال انتشار: 1387
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 167
فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_GDIJ-6-12_005
تاریخ نمایه سازی: 24 تیر 1401
چکیده مقاله:
دشت سیستان که در شرق ایران قرار دارد، از اقلیمی خشک و نامساعد برخوردار است و طوفانهای شن و ماسه و حرکت تپههای ماسهای از عوامل تهدیدکنندهی آن محسوب میشوند. وقوع خشکسالی در منطقهی سیستان و به تبع آن کاهش پوشش گیاهی و خشک شدن دریاچه هامون و همچنین وجود بادهای ۱۲۰ روزه، شرایط مناسبی جهت فرسایش بادی و وقوع طوفانهای گرد و خاک فراهم آوردهاند. این عوامل سبب شدهاند تا حرکت شنهای روان در منطقه با سرعت زیادی انجام گیرد و تپههای ماسهای فراوانی بر جای گذاشته شود. در محاسبات میدانی، ابتدا منطقه کفتارگی به عنوان نمونهای از کل منطقهی مورد مطالعه انتخاب و سپس ۶ تپه برخان به عنوان شاخص در نظر گرفته شد و میزان حرکت این تپهها در طی ۳ ماه محاسبه و در جدولی تنظیم گردید. نتایج حاصل از مطالعات میدانی نشان داد که باد غالب با سرعت زیاد در منطقه سبب حرکت شدید تپههای ماسهای شده و با حرکت سریع خود بر روی اراضی کشاورزی، آبادیها، جادهها، کانالهای آبیاری، تاسیسات... باعث بروز خسارات فراوانی به این مراکز میشوند. بعد از بررسی میزان حرکت تپههای ماسهای به پیشبینی حرکت آنها در چند سال آینده پرداخته شد، بهطوریکه تفسیر تصاویر ماهوارهای و محاسبات میدانی مشخص نمود، مخازن آبی چاهنیمه که تنها منبع آب شرب مردم سیستان میباشد، در چند سال آینده مورد تهدید جدی ماسههای روان قرار خواهدگرفت و اگر از هجوم ماسهها به این مخازن جلوگیری نشود، حیات این منبع آب مهم و بسیار حساس منطقه به خطر خواهد افتاد. در این مقاله سعی بر این خواهد بود که با توجه به خشکسالیهای اخیر، ابتدا نقش انکارناپذیر بادهای ۱۲۰ روزه سیستان در ایجاد طوفانهای شن و ماسه مورد بررسی قرار گیرد و سپس از طریق محاسبات آماری نسبت به تعیین مدل ریاضی بین پارامترهای ژئومورفیک اقدام گردد و در نهایت بااستفاده از تصاویرماهوارهای،نقشههای توپوگرافی و محاسبات میدانی به پیشبینی روند پیشروی تپههای ماسهای و خسارات وارده در منطقه پرداخته شود.
کلیدواژه ها:
پیشروی تپه های ماسه ای ، خشکسالی ، دشت سیستان ، باد ۱۲۰ روزه سیستان ، برخان ، بیابان ، پارامترهای ژئومورفیک ، مدل ریاضی
نویسندگان