بررسی تغییرات غلظت فلزات سنگین و شاخص های آلودگی رسوبات سطحی رودخانه ماشلک نوشهر(استان مازندارن)

رودخانه ماشلک در شمال کشور ایران قرار دارد و یکی از مهمترین رودخانه های منتهی به دریای خزر در غرب استان مازندران می باشد. به منظور پایش های زیست محیطی تعداد ۲۵ نمونه از رسوبات بستر این رودخانه برداشت گردید. بر روی نمونه های مذکور آنالیز ICP-MS انجام گرفت. بررسی غلظت فلزات سنگین نشان داد که بیشترین غلظت فلزات سنگین به ترتیب متعلق به وانادیوم،کروم، روی، نیکل، مس، سرب، کبالت و مولیبدن می باشد. بر اساس استانداردهای کیفیت رسوب (SQGS)، رسوبات ماشلک نسبت به فلز کروم و نیکل دارای آلودگی می باشند. شاخص غنی شدگی دو فلز کروم و نیکل نشان دهنده آلودگی متوسط و سایر فلزات نشان دهنده آلودگی کم می باشد. بر مبنای شاخص زمین انباشت تنها فلز کروم آلودگی کم تا متوسط را نشان می دهد. بررسی ریسک اکولوژیک فلزات سنگین در نهشته های رودخانه ماشلک حاکی از عدم آلودگی این نهشته ها دارد و نشان دهنده ریسک اکولوژیک کم منطقه مورد مطالعه می باشد. نتایج آزمون تحلیل مولفه اصلی (PCA) ، منجر به شناسایی ۲ فاکتور اصلی گردید. فاکتور اصلی شامل فلزات کبالت، آلومینیوم، وانادیوم، مس، نیکل، روی و کروم که دارای دو منشا زمین زاد و انسان زاد به صورت همزمان می باشند و فاکتور دوم منشا زمین زاد را نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

آلودگی ، فلزات سنگین ، رودخانه ماشلک ، شاخص غنی شدگی ، خطر اکولوژیکی