تحلیل پدیدارشناختی مکان قدسی در شهر ایرانی-اسلامی مبتنی بر انحا حضور عناصر چهارگانه در فضا؛ (مطالعه موردی: آرامگاه شاه نعم تالله ولی در شهر ماهان)

مسئله عبور از توصیفات صوری و ظاهری بناهای تاریخی و نیل به فهم ماهیت تام آن ها با هدف حفظ و تداوم ارزش های فرهنگیدر دوران کنونی، یکی از مهم ترین مسائل پیش روی محققان در حوزه معماری و شهرسازی ایرانی-اسامی است. ازآنجاکه هربنای ساخته شده نحوی از تجسد جها نبینی و اندیشه های سازندگان آن است و نیز استعاره ای است از اطوار بودن آنان در جهان،درک صحیح از بنا می تواند بازتولید هویت تاریخی را در دوران کنونی میسر سازد. هدف از این پژوهش تحلیل بنای آرامگاه شاهنعمت الله ولی مبتنی بر این مفروض است که دلالت های هستی شناختی عناصر ب همثابه نشانه های معنادار از ساختار رابطه میا ن آ نهاقابل تبیین است و می توان از این طریق در مسیر پایداری ارزش ها در معماری امروز گام برداشت. در پژوهش حاضر، مبانی فلسفیتحقیق تفسیری و رویکرد تحقیق، کیفی و روش تحقیق، پدیدارشناختی است. درتحلیل تجربه فضا و نسبت آن با شهر سه مفروض زیرمورد بررسی قرار گرفت: ۱. سلسله مراتب روابط فضایی از فضای شهری تا گنبدخانه موجب ایجاد حس معنویت در افراد می شود.۲ . حضور عناصر و انحا حضور عناصر چهارگانه در فضاهای متوالی بر ادراک کاربران از فضا به مثابه مکان مقدس تاثیرگذار است.۳. حضور عناصر چهارگانه ب همثابه نشانه های معنادار در فضا موجب افزایش حس مکان و تعلق خاطر زائران می شود. برای آزمونفرضیات بالا از طریق تحلیل تجربه زیسته افراد در فضا پرسشنامه ای با ۲۰ واگویه تنظیم و در میان ۸۵ نفر از زائران و متخصصان توزیعشد. تحلیل داد هها نشان می دهد که نحوه و میزان حضور عناصر چهارگانه در صحن های متوالی بنای آرامگاه شاه نعمت الله ولی، رابطهمعناداری با ادارک معانی عرفانی و سفرهای روحانی سالک در ذهن مخاطبان فضا دارد و منجر م یشود تا افراد با حضور در هر صحنکیفیت ادراکی متفاوتی را تجربه کنند و هرآن برای رسیدن به ملجا و زیارت آمادگی بیشتر یابد.

کلیدواژه ها:

معماری آرامگاهی ، مکان قدسی ، پدیدارشناسی مکان ، معماری اسلامی ، عناصر چهارگانه