تبیین اندیشه خیامی از خلال رباعی های متوازن و مقبول الاصاله
محل انتشار: پژوهشنامه ادب حماسی، دوره: 1، شماره: 1
سال انتشار: 1384
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 157
فایل این مقاله در 39 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JPNFA-1-1_001
تاریخ نمایه سازی: 2 آبان 1401
چکیده مقاله:
شاید هیچ گوینده و متفکری چون حکیم عمر خیام نیشابوری، مورد توجه و اقبال جهانیان نبوده است و هیچ اثری چون رباعیات وی موضوع گفتگوها، بحثها، پژوهشها، ترجمهها و نقدهای جهان شرق و غرب قرار نگرفته است. اعتقاد بنده براین است که تبیین اندیشه خیامی جز از خلال رباعیهای مقبولالاصاله وی میسر نیست و آنچه اصالت هر رباعی را تایید میکند، سازگاری و توازن مفاهیم آن است با سایر رباعیهایی که مجموعا «منظومه فکری خیام» را معرفی میکند. از سوی دیگر وزن و اعتبار علمی خیام به علاوه فرهیختگی و متانت او، در تشخیص درجه اصالت هر رباعی و در نتیجه، تقویت منظومه فکری خیام سودمند تواند بود. در این مقاله ۶۰ رباعی که در ساختار منظومه فکری خیام نقش کلیدی داشته، انتخاب شده است و ۱۰ عامل یا عنصر، ساختار این منظومه را تشکیل میدهد. به مدد این عوامل و عناصر، تشخیص میزان اصالت هر رباعی و صحت انتساب آنها به خیام آسانتر مینماید، چه با تحلیل رباعیهای مذکور براساس آن منظومه فکری، افراطها و تفریطها تعدیل شده، شناختی نزدیک به واقع از چهره حکیمی آگاه، پرسشگر و محیط بر دانشهای زمان حاصل میآید. در این رهگذر ملاحظاتی چند در باب «تبیین اندیشه خیامی» از سوی همه پژوهشگران شرق و غرب از روزگار خیام تا امروز ایراد و منابع مهم معرفی شده است.
کلیدواژه ها:
رباعی های اصیل – رباعی های دخیل – منظومه فکری خیام – بدایت و نهایت جهان – شک فلسفی – ترکیب و انحلال – اتقان صنع – قناعت و خرسندی – حصار تعصب – وحشت از مرگ – عشق به زندگی – سرنوشت
نویسندگان
مهدی ماحوزی
دانش یار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی – واحد رودهن.