نخستین میدان مدرن شهر تهران بررسی دگردیسی تاریخی فضایی میدانهای کهن تهران تا دوره مدرن
محل انتشار: پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره: 45، شماره: 4
سال انتشار: 1392
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 197
فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JHGR-45-4_009
تاریخ نمایه سازی: 3 آبان 1401
چکیده مقاله:
پرسش بنیادین در این پژوهش، اینکه نخستین میدان شهر تهران که ویژگیهای سازمان فضایی شهری مدرن در آن پدید آمده کدام است و ویژگیهای آن چیست؟ در این نوشتار میدان سنتی و میدان مدرن تعریف و ویژگیهای فضایی آنها استخراج خواهد شد. سپس سیر پیدایش نخستین میدانهای شهر تهران بررسی شده تا مشخص شود در کدامیک از آنها برای نخستینبار ویژگیهای میدان مدرن پدیدار شده است. این پژوهش بهروش تاریخی و تفسیری، متمرکز بر محدوده مرکزی شهر تهران از عصر صفویه تا دوره مدرن است. بررسی موردی دربرگیرنده میدانهای اولیه تهران است که در بازه زمانی بیانشده قرار داشتند. این میدانها عبارتند از سبزهمیدان، میدان ارگ، توپخانه، بهارستان، مخبرالدوله، راهآهن و حسنآباد. طرز تفکر استنتاجی و مقایسهای، رویکرد و روش اصلی تفسیرها بوده است؛ به این معنا که ویژگیهای کلی با نمونههای موردی مقایسه و نتیجهگیری انجام شده است. مکان، زمان و ویژگیهای فضایی سه مولفه اصلی، شناسایی نخستین میدان مدرن تهران در این پژوهش است. ویژگیهای فضایی میدان در هر دوره، پس از استخراج از چهار دیدگاه ارائه شده است: ۱. عملکردهای (پیرامونی و درونی) میدان؛ ۲. گونه و نحوه دسترسی و اتصال راهها به میدان؛ ۳. شکل و قرارگیری میدان در بافت (مورفولوژی)؛ ۴. گونه معماری و عوامل کالبدی بصری موثر در فضای میدان. برای کشف شاخصههای اصلی تحولات فضایی میدان در دورههای مختلف، نقشهها و متونی که به بررسی سیر تحولات فضاهای شهری و گونهشناسی میدانها میپردازند، پایه اصلی این مطالعه هستند. نتیجه بهدستآمده در این پژوهش، اینکه میدان توپخانه که در دوره قاجاریه و زمان سلطنت ناصرالدینشاه شکل گرفته، نخستین میدان احداثشده در تهران است که ویژگی فضاهای شهر مدرن در آن پدیدار شده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
وحید قبادیان
استادیار معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد امارات
محمود رضایی
استادیار شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد امارات