اثر روش خاک ورزی بر عملکرد نخود در شرایط دیم مناطق سرد

در این تحقیق به منظور دستیابی به روش خاک ورزی مناسب برای زراعت نخود دیم، هشت روش خاک ورزی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی به روش آماری استریپ پلات در سه تکرار به مدت سه سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه مورد بررسی قرار گرفت.  شخم پاییزه در دو سطح: ۱- شخم با گاو آهن برگرداندار ۲- شخم با گاوآهن قلمی در کرت­های اصلی و عملیات خاک­ورزی ثانویه قبل از کاشت در چهار سطح ۱- دیسک ۲- لولر ۳- خاک همزن ۴- دست پاش و زیر خاک کردن بذر با هرس بشقابی (روش سنتی) در کرت­های فرعی قرار گرفتند.  صفات زراعی عمق کاشت، ارتفاع پایین ترین غلاف از سطح زمین، ارتفاع بوته، تعداد شاخه، تعداد غلاف و دانه در بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه و همچنین مقدار علف هرز در دو مرحله اندازه­گیری شدند.  میزان بارندگی در سال­های اول، دوم، و سوم به­ترتیب ۲۰۲، ۲۶۴ و ۲۰۳ میلی­متر بود که پایین تر از میزان بارندگی در بلند مدت (۳۵۰ میلی متر) بود.  نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد از لحاظ آماری بین دو روش شخم پاییزه از نظر عملکرد دانه و تعداد غلاف و دانه در بوته اختلاف معنی دار است و گاوآهن قلمی با میانگین ۴۳۶ کیلوگرم دانه در هکتار نسبت به گاوآهن برگرداندار برتری دارد.  همچنین، صفات زراعی عملکرد دانه، تعدا شاخه، تعداد غلاف و دانه در بوته، عمق کاشت و میزان علف هرز در مرحله اول به طور معنی­دار تحت تاثیر عملیات خاک ورزی ثانویه قرار گرفتند.  تیمار خاک همزن با میانگین ۴۳۱ کیلوگرم دانه در هکتار بیشترین عملکرد را داشت ولی با هرس بشقابی اختلاف معنی­دار نداشت.  بر اساس نتایج به­دست آمده می­توان نتیجه گرفت که با استفاده از روش خاک ورزی مناسب برای کاشت نخود بهاره (گاوآهن قلمی در پاییز+ خاک همزن و یا هرس بشقابی قبل از کاشت) می­توان عملکرد محصول را در مقایسه با روش سنتی افزایش داد.

کلیدواژه ها:

خاک ورزی ، شرایط دیم ، عملکرد ، نخود ، مناطق سرد