ارزیابی عملکرد مدل های درونیابی در پهنه بندی فلزات سنگین خاک (مطالعه موردی: شهرستان هریس)

فلزات سنگین در زمین های کشاورزی جذب گیاهان می شوند؛ وارد چرخه غذایی انسان شده و مقدار بیش از حد آنها باعث بیماری هایی در انسان می شود. بنابراین آگاهی از توزیع مکانی این عناصر برای مدیریت محیط زیست ضروری است. در این تحقیق به بررسی توزیع مکانی فلزات سنگین در شهرستان هریس پرداخته شد. بدین منظور نمونه هایی از خاک تهیه و به اندازه گیری غلظت عناصر (پتاسیم، منگنز، روی، آهن و مس) پرداخته شد. در ادامه با استفاده از روش های ریاضی و روش های زمینآمار به تهیه ی نقشه های خطرپذیری پرداخته شد. در بین روش های مختلف مدل های بهینه با مقایسه ی مقادیر کمترین مربعات خطاها، میانگین مطلق خطاها و میانگین قدرمطلق خطاها مورد ارزیابی قرار گرفتند بدین ترتیب که نزدیکتر بودن معیارهای ذکر شده به صفر ملاک تعیین مدل بهینه قرار گرفت. از بین مدل های بررسی شده برای عنصر پتاسیم، وزن دهی معکوس فاصله، برای منگنز کریجینگ معمولی، برای روی، کریجینگ ساده، برای آهن، توابع پایه ای شعاعی و برای مس نیز توابع پایه ای شعاعی به عنوان روش های انتخاب شدند. سپس به تهیه ی نقشه های پهنه بندی به تفکیک مناطق مختلف با استفاده از شاخص های استاندارد WHO، کلی و استاندارد موسسه ی خاک و آب ایران پرداخته شد و نتایج نشان می دادند که عناصر پتاسیم و مس در محدوده ی غیرمجاز بودند.

کلیدواژه ها:

آلودگی خاک ، فلزات سنگین ، مدل های درونیابی ، کریجینگ ، سیستم اطلاعات مکانی