اثر سیستم های خاک ورزی، روش کاشت و مقدار نیتروژن بر عملکرد کلزا (Brassica napus L.) و برخی از خصوصیات خاک در شرایط شالیزاری

اهداف: این تحقیق به­منظور بررسی اثر خاک­ورزی، روش کاشت و مقدار کود نیتروژن بر عملکرد دانه و برخی  خصوصیات خاک در زراعت کلزا به­عنوان کشت دوم بعد از برنج انجام شد.   مواد و روش­ها: آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی ۹۷- ۱۳۹۵ در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات برنج کشور در شهر رشت اجرا شد. در این آزمایش، سه شیوه خاک­ورزی شامل خاک­ورزی متداول (شخم برگردان دار در عمق ۳۰- ۲۵ سانتی­متر+ دوبار دیسک) ، کم خاک­ورزی (یک بار استفاده از روتیواتور تراکتوری در عمق ۱۵-۱۰ سانتی­متر) و بی خاک­ورزی به عنوان کرت­های اصلی در نظر گرفته شدند. علاوه بر این، دو روش کشت شامل کشت مستقیم و نشایی و چهار مقدار کود نیتروژن از منبع اوره به­میزان، صفر، ۱۰۰، ۲۰۰ و ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار به صورت فاکتوریل در کرت­های فرعی منظور ­شدند.   یافته­ها: نتایج نشان داد که تیمار کم خاک­ورزی با ۲۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار با کسب میانگین ۳/۴۱۴۴ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را دارا بود. سیستم بی خاک­ورزی بیشترین وزن مخصوص ظاهری (۵۸/۱ گرم بر سانتی متر مکعب)، شاخص مخروطی (۷۴/۳ مگا پاسکال)، رطوبت خاک (۱۳/۷۲ درصد) و کمترین طول ریشه (۶۵/۲۰ سانتی­متر) و وزن ریشه (۴۳/۶۱ گرم در متر مربع) را دارا بود. تیمار بدون مصرف نیتروژن، کمترین مقدار نیتروژن خاک، کربن آلی، طول و وزن ریشه را به خود اختصاص داد.   نتیجه گیری: بر اساس نتایج، ترکیب کم خاک­ورزی با مقدار ۲۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار در هر دو روش کشت، مستقیم و نشایی را به دلیل عملکرد دانه بالا می­توان جهت کشت کلزا در اراضی شالیزاری منطقه گیلان پیشنهاد نمود.

کلیدواژه ها:

جرم مخصوص ظاهری ، کربن آلی ، کشت دوم ، کشت نشایی ، کم خاک­ورزی ، وزن ریشه