بررسی تغییرات پوشش گیاهی در مراتع با شدت چرای مختلف (مطالعه موردی: حوزه چرندو کردستان)

ارزیابی پوشش گیاهی یکی از موارد مهم برای مدیریت صحیح مراتع می­باشد. به همین منظور درصد پوشش تاجی، تولید و تراکم گیاهان در ۴ منطقه مرجع (گورستان)، مرتع خصوصی، منطقه کلید و منطقه بحرانی (مجاور روستا) مورد بررسی قرار گرفت. در هر کدام از منطقه یادشده، ۵ ترانسکت ۱۰۰ متری به فاصله ۲۰ متر از هم (به دلیل وضع پراکنش و تراکم گیاهان) و در امتداد هر ترانسکت ۱۰ پلات ۱ متر مربعی با توجه به نوع گونه­ها و نحوه پراکنش آنها مستقر گردید. به­طوری­که درصد پوشش تاجی، تولید و تراکم گونه­ها در داخل کوادرات­ها اندازه­گیری شد. بنابراین برای اندازه­گیری تولید از روش قطع و توزین استفاده گردید. جهت تجزیه آماری از تجزیه واریانس یک طرفه و آزمون چند دامنه دانکن استفاده گردید. نتایج مبین تفاوت معنی­دار بین تولید ۴ منطقه در سطح ۵ درصد، تراکم در سطح ۱ درصد و پوشش در سطح ۱۰ درصد می­باشد. نتایج نشان داد که با حرکت از سمت منطقه مرجع  به سمت منطقه بحرانی درصد پوشش تاجی، تولید و تراکم گونه­های گیاهی به طور چشمگیری کاهش می­یابد. به­طوری­که گیاهان خوشخوراک (کلاس I) در منطقه مرجع، گیاهان با خوشخوراکی کمتر در مرتع خصوصی و گونه­های با خوشخوراکی کم یا غیرخوشخوراک و مهاجم در منطقه مشترک روستا و بحرانی بیشترین میزان درصد پوشش تاجی، تولید و تراکم را بخود اختصاص دادند. گراسهای دائمی و خوشخورک مانند Bromus tomentellus و Hordeum bulbosum دارای بیشترین درصد پوشش، تولید و تراکم در منطقه مرجع بودند و به­تدریج با افزایش شدت چرا از درصد گونه­های خوشخوراک کاسته شد و به درصد گونه­های با خوشخوراکی کم و غیرخوشخوراک ازجمله Boisseria squarrosa و Centaurea virgata افزوده شده است. این تحقیق نشان داد که چرای بیش از حد با ایجاد تغییرات منفی در خصوصیات پوشش گیاهی، پایداری اکوسیستم­های مرتعی را به خطر می­اندازد.

کلیدواژه ها:

تغییرات چرا ، تولید ، تراکم ، درصد پوشش گیاهی ، چرندو کردستان