ارزیابی توسعه یافتگی توده های کارستی دیمه و پیرغار براساس تحلیل هیدروگراف چشمه

شکل هیدروگراف چشمه کارستی، بازتاب مستقیم همه فرآیندهای فیزیکی است که در داخل آبخوان، جریان آب زیرزمینی را تحت تاثیر قرار می دهند. به ویژه شکل و روند فروکش، اطلاعات مهمی را در مورد ذخیره و ویژگی های هیدروژئومورفولوژیکی توده آبخوان تامین کننده چشمه، فراهم می آورد. در این پژوهش، تحلیل کمی از رفتار هیدروژئولوژیکی چشمه های کارستی دیمه و پیرغار در استان چهارمحال و بختیاری واقع در زون های مرتفع و چین خورده زاگرس در طول دوره آماری مشترک (از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۸) مورد تحلیل کمی قرار گرفته اند. این تحلیل شامل طبقه بندی آبخوان کارستی، مدل سازی منحنی فروکش آبدهی و تخمین حجم آب ذخیره شده در بخش اشباع و غیر اشباع آبخوان کارستی به روش مانجین بوده است. برآورد ضرایب فروکش جریان سریع (αf)، جریان انتقالی (αif) و جریان پایه (αb) چشمه ها بر اساس تحلیل ۱۸ منحنی فروکش بدست آمده αf = ۰.۰۰۴، αif = ۰.۰۱۶ و αb = ۰.۰۴۲ برای چشمه دیمه و αf = ۰.۰۰۷، αif = ۰.۰۳۸ و αb = ۰.۱۲۵ برای چشمه پیرغار نشان داد که درجه توسعه یافتگی چشمه پیرغار ۷ و چشمه دیمه برابر ۵.۵ می باشد؛ آنالیز نتایج سری زمانی نشان دهنده تخلیه چشمه دیمه عمدتا تحت تاثیر شکاف های بهم متصل است و کمتر از سیستم مجاری تاثیر می پذیرد اما چشمه پیرغار دارای توسعه کارستی شدگی آبخوان بواسطه گسل های بزرگ تکتونیکی آزاد است و توسط مجرا های کارستی تخلیه می گردد. بالا بودن میزان جریان انتقالی چشمه پیرغار، تغذیه نقطه ای و سیستم مجرایی کارست منطقه را نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

منحنی فروکش ، طبقه بندی آبخوان ، روش مانجین ، چشمه-های کارستی چهارمحال و بختیاری