بررسی تاثیر ایجاد بازارآب و بهبود فناوری آبیاری بر الگوی کشت و درآمد بخش کشاورزی (دشت هشتگرد، استان البرز)

ایجاد بازار آب به­عنوان راهکاری اقتصادی از یک­سو و همزمان استفاده از روش­های نوین آبیاری به­عنوان راهکار فنی می­تواند علاوه بر سازگاری با شرایط کم آبی، موجود باعث بهینه شدن الگوی کشت و فروش آب صرفه­جویی شده در بازار گردیده و در نهایت، منجر به افزایش درآمد زارعین شود. پس از بررسی­های انجام شده، نتایج نشان داد در اثر راه­اندازی بازار آب در منطقه و افزایش قیمت آب آبیاری از ۱۰ تا ۱۰۰ درصد، سطح زیرکشت کلیه محصولات دشت هشتگرد نسبت به سال پایه کاهش می­یابد و تغییرات الگوی کشت پس از شبیه سازی حاکی از آن است که میزان پذیرش کشاورزان دشت هشتگرد در اعمال سناریوهای افزایش قیمت آب آبیای برای محصولات مختلف متفاوت است. همچنین، با وجود بازار آب و افزایش قیمت آب آبیاری به میزان ۱۰ تا ۱۰۰ درصد، منجر به کاهش مصرف آب در سطح مزارع محصولات منتخب دشت هشتگرد می­شود. با افزایش قیمت آب آبیاری، حجم آب مصرفی برای کلیه محصولات الگو کاهش می­یابد. نتایج نشان داد، پس از راه­اندازی بازار آب و افزایش قیمت آب، در سطوحی از این افزایش، کشاورزان به سمت بهبود فناوری آبیاری و جبران کاهش عملکرد محصولات و درآمد خود می­روند. البته تا حدی از افزایش قیمت آب، بهبود فناوری آبیاری با توجه به هزینه بالای سرمایه­گذاری این گونه سیستم­ها، برای آنها توجیه نخواهد داشت و در این محدوده از افزایش قیمت نسبت به تغییر سیستم آبیاری مقاومت کرده و به روش سنتی آبیاری را انجام می­دهند. اما در محدوده­ای از افزایش قیمت آب، گرایش به سمت تغییر روش آبیاری به روش مدرن بیشتر شده و آبیاری سنتی کاهش پیدا می­کند. ولی در کل، سطح زیرکشت به­دلیل محدودیت منابع آب، افزایش نمی­یابد. نتایج نشان داد اثر درآمدی حاصل از افزایش قیمت آب درشرایط راه­اندازی بازار آب در ۷ سناریو ،۲۰،۳۰،۴۰،۶۰،۸۰،۱۰ و۱۰۰درصد)و همچنین، اثر درآمدی حاصل از بهبود فناوری روش آبیاری در دو سناریو(۲۰% روش­های نوین و۸۰% روش سنتی آبیاری) و (۴۰% روش­های نوین و۶۰% روش سنتی آبیاری) و پس از ارزیابی ترکیبی در ۵۶ حالت، در بهترین حالت، افزایش درآمدی معادل ۱۹۴،۱۴ میلیون ریال در منطقه حاصل خواهد گردید.

کلیدواژه ها:

بازار آب ، برنامه ریزی ریاضی مثبت ، بهبود فن آوری آبیاری ، راندمان آبیاری ، دشت هشتگرد