تعیین منابع معدنی ابزارهای سنگی ابسیدین در استان کردستان و مسیرهای مبادلاتی آن در دوران مس سنگی

مطالعه ابزار سنگی ابسیدین و تعیین منبع معدن تامین کننده آن یکی از راه های مهم برای آگاهی و شناخت جوامع باستانی و همچنین شناخت ویژگی های فرهنگی و مسیرهای مبادلاتی و تجاری در طول زمان است . کاوشهای باستانشناختی صورت گرفته در سایت های نمشیر، قاضی -خان، گلالی و قشلاق در استان کردستان به شناخت تعدادی از انواع مختلف ابزار سنگی از جنس ابسیدین مربوط به دوره مس سنگی منجر شده است . آنالیز شیمیایی XRF این نمونه ها انجام و ترکیب شیمیایی آنها با ابسیدین های معادن ابسیدین در ارمنستان و آناتولی در کشور ترکیه مقایسه گردید. این مقایسه نشان داد که منبع تامین کننده ابسیدین عمدتا منابع نمرود داغ (Nemrut Daģ) و میدان داغ (Meydan Daģ) در شرق آناتولی و به مقدار کمتر سیونیک (Syunik) در ارمنستان بوده است . این نتایج و مقایسه داده های موجود با ابسیدین های اطراف دریاچه ارومیه در شمال غرب ایران و زاگرس مرکزی نشان داد که برای واردات ابسیدین از منابع فوق به سایت های کاوش شده مسیرهای مبادلاتی مختلفی مورد استفاده قرار گرفته است . مسیرهای مبادلاتی که برای تامین ابسیدین این سایت -ها مورد استفاده قرار گرفته ، با یکدیگر متفاوت است . این مسیرها شامل ۱- مسیر شمال غرب ایران و ۲- مسیر بین النهرین به سمت غرب ایران و سپس استان کردستان است .

کلیدواژه ها:

منشایابی ابسیدین ، مسیر مبادلاتی ، دوره مس سنگی ، استان کردستان