غنی سازی بخش کودک کتابخانه های عمومی ، با تاکید بر خدمات برای کودکان خردسال و والدین آنها

هدف: هدف از نگارش این مقاله ، ارائه ایدههایی برای غنی سازی بخش کودک کتابخانه های عمومی است . بخش کودکان دارای اهمیت ویژهای در کتابخانه های عمومی است و نهاد کتابخانه های عمومی کشور این بخش را در اولویت ارتقای کیفی قرار داده است ؛ بنابراین طرح پیشنهادهایی برای تغییر جایگاه، جذابیت و استفاده پذیری این بخش ارائه می دهد.روش: با توجه به مشاهدات چند تن از ایرانیان ساکن اتریش و کانادا درباره بخش کودک کتابخانه های عمومی یا شهری از ایشان خواسته شد گزارشی تصویری از فضا و امکانات کتابخانه های پیرامون خود تهیه کنند. همچنین بر اساس مشاهدات این گزارشها و با توجه به اینکه نگارندگان این مقاله خود مادر هستند و با مادران زیادی در ارتباط بوده اند، نیازهای این قشر که کتابخانه های_عمومی بتوانند نیازهای والدین و فرزندانشان را برطرف کنند و با افزودن مواردی که احتمالا با فرهنگ ایرانی تناسب بهتری دارد ایدههایی مطرح شد. بر اساس استاندارد خدمات کتابخانه های عمومی برای کودکان و نوجوانان تهیه شده توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور، ایدههای ارائه شده مربوط به بخش های امکانات، مجموعه ها، خدمات و برنامه ها و کارکنان است .یافته ها: بر اساس یافته ها و در یک جمع بندی، ارائه مکانی برای استفاده والدین و کودکان در کنار هم ایجاد کافه کتاب کوچکی نزدیک به بخش کودک کتابخانه عمومی ، ایجاد بخش بازی و اسباب بازی، تجربه کتابخوانی برای کودکان زیر یک سال و دو سال دارای برنامه ثابت و خاص و ارائه برنامه هایی برای مناسبت های ملی ویژه کودکان ایده هایی است که ارائه شده است .به بیان مفصل تر، پیشنهاد می شود بخش کودکان به سمتی پیش برود که مکانی برای استفاده والدین و کودکان به خصوص برای کودکان سنین پایین تر فراهم شود و والدین از این مکان برای رشد و ارتقای کودکان خود بهره ببرند و کودکان از سنین پایین به این مکانهای فرهنگی جذب شوند و این امر در آنها نهادینه شود. برای مثال، فضایی باز برای بازی، نمایش و فعالیت های کودکان علاوه بر مطالعه وجود داشته باشد و در کنار آن مبلمان راحتی یا صندلی برای بزرگسالان والد کودک تا بتوانند در آنجا مطالعه کنند. فرزندانشان نیز در آنجا به مطالعه ، بازی و ارتباط با همسالان خود در محیط غنی مشغول شوند که زمینه را برای علاقه و ادامه فعالیت در چنین محیط هایی برای کودکان برانگیزد. با همکاری دیگران می توان کافه هایی در کتابخانه ها در نظر گرفت تا افراد بتوانند مطالعه ای لذت بخش را تجربه کنند. به علاوه اگر این کافه ها در کنار بخش کودک باشند، والدین می توانند کودکان را به بخش کودک که دارای کارکنان متخصص در زمینه نگهداری از کودکان هستند سپرده و از کافه کتاب استفاده کرده و استراحت کنند یا با دوستانشان ملاقات داشته باشند. همچنین با غنی کردن بخش کودکان با اسباببازیهای خلاقانه ای مانند لگوهای کوچک و بزرگ و سازههای مختلف ، یا بازیهای گوناگون جذاب کارت و مهره ای که اکنون در برخی کافه های شهر می توان یافت و طرفداران زیادی به خصوص در قشر نوجوان و جوان دارند و امکان استفاده کودکان و نوجوانان در کتابخانه ، می توان این مکان را به مکانی بسیار جذابتر برای ایشان، تبدیل و روابط اجتماعی آنها را نیز تقویت کرد. همچنین از افراد حرفه ای در زمینه کار با کودک برای نگهداری و بازی با کودک، نمایش ، قصه گویی و نظایر آن کمک گرفته شود که همگی می تواند با همکاری با بخش خصوصی به شکل باکیفیتی ارائه شود. می توان با ارائه برنامه های کتابخوانی و قصه گویی برای کودکان زیر یک سال و زیر دو سال به صورت ثابت و مشخص تجربه جذابی برای کودکان این سنین فراهم کرد. افزون بر این ، با ارائه برنامه هایی به مناسبت های خاص، کودکان به صورت بازی و سرگرمی با رخدادها، آداب ورسوم و فرهنگ آشنا می شوند؛ برنامه هایی مانند برگزاری دور همی های جذاب، بازیهای دسته جمعی ، درست کردن کاردستی ، تماشای انیمیشن ، کشیدن نقاشی .ارزش/ اصالت: با توجه به اهمیت و اولویت بخش کودکان در کتابخانه های عمومی ونیازهای والدین و کودکان که بخشی از جامعه شهری هستند این پژوهش دارای ارز، واهمیت است و ایده های ارائه شده می تواند باع جذابیت و استفاده بهتر کودکان ووالدینشان و نهادینه شدن استفاده از کتابخانه ها در آنها شود.

کلیدواژه ها:

بخش کودکان کتابخانه های عمومی ، والدین و کودکان ، اسباب بازی ، کافه کتاب ، کتاب خوانی