ظرفیت سنجی سیاست در آثار عطار بویژه در منطق الطیر

نویسنده مقاله تلاش کرده است براساس روش اسپریگنز به این سوال  پاسخ دهد که آیا اندیشه عطار و رفتارش در قالب سیاست  قابل پیگیری می­باشد؟ از این­رو براین باور است که شیخ فرالدین عطار قبل از هرچیز از گمشده­گی انسان و فضای محیطش به قتل و غارت­ها به بی­نظمی­ها و ظلم حکام می­پردازد(یعنی ابتدا از مشاهده خرابی­ها و بی نظمی­ها می­آغازد) ولی چون مشاهده صرف نادرستی وضع موجود، هیچ دردی را دوا نمی­دهد به علل و ریشه نادرستی­ها نیز پرداخته ­است او از خود می­پرسد اگر اوضاع نامرتب است دلایل آن چیست؟ آیا ریشه مشکل، عام و مربوط به جامعه است یا اینکه فردی است؟ او مشکل را دو سویه می­بیند و بعد از فهم مشکل بسوی جامعه مطلوب و مورد نظرش گام برمی­دارد که جامعه خوشبخت و سالم کدام است؟ عطار برای رسیدن به جامعه مطلوب تلاش می­کند که«درد» مردمان هم­عصرش را که «بی دردی» است درمان کند آنهم با همان انسان­های موجود؛ انسان­هایی که در تیپ شناسی وی در قالب رمز و نماد مرغان به دوازده تیپ از انسان تقسیم می­شود و این انسان­ها جهت رهایی از بی­دردی، بی­مسولیتی، بی مهری، دلبستگی، وسواس افراطی، ناتوانی، عزلت نشینی، اسیر عشق­ه ای ناپایدار و راحت طلبی؛ باید دردمند شوند و به خودشناسی برسند او می­خواهد فرمانروا و فرمانبر از همین انسان­های موجود که دارای ویژگی­های مذکور در نمادها هستند شروع کنند. به همین منظور است که راه رهایی را در دردمند شدن انسان چاره اندیشی می­کند. اگر چه درد عطار درد عارفانه است نه درد روشنفکرانه یعنی خود درد برای او آگاهی است آنهم برای رسیدن و یکی شدن و محو شدن در حق؛ نه انعکاس دردهای بیرونی در خودآگاهی؛ از این­رو هم به حاکم و هم به مردم توصیه می­کند دردمند باشند تا هدایت شوند.

کلیدواژه ها:

Key words: Attar Neyshaburi ، Spragens ، Politics ، Self-knowledge ، Pain of Painlessness ، Manteq Teyr