ریز پهنه بندی خطر زلزله در مناطق اطراف گسل تبریز- از مرند تا تبریز

زلزله یکی از مخاطرات طبیعی عمده است که هرساله موجب خسارات فراوان فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی در سرتاسر جهان می گردد.برآوردها نشان میدهد که در هزاره سوم، زلزله هایی بزرگ شهرها و کلانشهرهای واقع در نواحی لرزه خیز شناسایی شده را درخواهندنوردید که این حوادث در کشورهای درحال توسعه، که ساختارهای مقاوم در برابر زلزله وجود نداشته و یا به خوبی تحکیم نیافته است،خسارات جبران ناپذیری را به همراه خواهند داشت.در این میان گسل تبریز به عنوان یکی از گسل های بزرگ کشور که در گذشته بهدلیل فعالیت خود خرابی های زیادی را برجای گذاشته است، همواره یکی از پرمخاطره ترین گسل ها در این منطقه به شمار آمده که تواناییوارد نمودن خسارات قابل توجه به زیرساختها و جمعیت ساکن در منطقه را دارا میباشد و لذا ضرورت بررسی و ارزیابی خطرات احتمالیآن در مقیاس های مختلف احساس می شود . در پژوهش حاضر به مطالعه و پهنه بندی خطر زلزله در مناطق اطراف گسل تبریز پرداختهشده است. برای این کار ابتدا با مطالعه منابع و پیشینه به گردآوری داده ها و معیارهای محیطی موثر در این زمینه اقدام شده و سپس بااستفاده از تحلیل سلسله مراتبی ( AHP ) اقدام به تعیین وزن عناصر مربوطه گردیده است و وزن حاصله به نقشه های معیار درGIS اختصاص داده شده است. نتایج مدل AHP نشان داده است که عناصر فاصله از گسل، فاصله از نقاط شهری، فاصله از نقاط روستایی کانون های زلزله و شیب دارای بیشترین وزن نسبی در زمینه خطر زلزله در منطقه مورد مطالعه بوده اند. مطابق نقشه نهایی ۹/۹۳ درصد از مساحت منطقه در پهنه های با خطرپذیری بسیار بالا، ۱۱ درصد در خطرپذیری بالا، ۲۷ درصد در خطرپذیری متوسط، ۳۹ درصد در خطرپذیری نسبتا پایین و ۷ / ۱۳ درصد منطقه نیز در گروه خطرپذیری بسیار پایین واقع شده است. از نظر مکانی، بخش های واقع در غربمنطقه واقع در ارتفاعات می شوند به دلیل تراکم گسلی و پیشینه لرزه خیزی و بخش هایی در شمال و شرق منطقه جزو پرخطرترین مناطق اینمحدوده محسوب می شوند . نتایج پژوهش بیانگر همسو بودن یافته ها با نتایج مطالعات پیشین بوده و خطر گسل تبریز و شاخه هایمختلف آن برای وقوع زلزله های مخرب با خسارات فراوان در آینده محتمل می باشد و در این میان شناسایی مناطق مخاطره آمیز از ایننظر میتواند در مدیریت قبل از بحران راهگشا بوده و خسارات احتمالی جانی و مالی تا حدی تقلیل یابد. بنابراین نتایج پژوهش قابلیتاستفاده در طرح های شناسایی و پیشگیری از خطر زلزله در منطقه مورد مطالعه را دارد

کلیدواژه ها:

ریز پهنه بندی ، زلزله ، گسل تبریز ، مرند ، AHP